چگونه مهندس ناظر ساختمان شویم؟

 در امر نظارت پروژه‌های ساختمانی و زیرساختی، مهندس ناظر نقشی کلیدی را ایفا می‌کند. این متخصص باید دارای گواهینامه نظام مهندسی در یکی از رشته‌های هفتگانه مهندسی، از جمله عمران، معماری، برق و مکانیک باشد. در واقع اگر شما میخواهید در حوزه پررقابت مهندسی نظارت مشغول به فعالیت شوید باید عضو سازمان نظام مهندسی شوید و پروانه اشتغال به کار در صلاحیت نظارت کسب کنید. اگر این سوال که «چگونه مهندس ناظر ساختمان شویم؟» دغدغه شماست، پس ادامه مطلب را اصلا از دست نده. مسیر رسیدن به شغل نظارت بر ساختمان روشن کرده ایم.

گرایش های شغل نظارت بر ساختمان

با توجه به تخصص و حوزه‌های تخصصی مختلف در صنعت ساخت و ساز، مهندسان ناظر در گرایش‌های متنوعی فعالیت می‌کنند. برخی از انواع مهندسان ناظر عبارتند از:

مهندس ناظر عمران: نظارت بر اجرای پروژه‌های ساختمانی و زیرساختی مانند ساختمان‌ها، پل‌ها، جاده‌ها و سدها. برای اینکه در شغل نظارت عمران فعالیت داشته باشید باید بعد از کارشناسی، صلاحیت نظارت را بگیرید.

مهندس ناظر معماری: نظارت بر اجرای طرح‌های معماری و رعایت استانداردهای طراحی داخلی و خارجی. برای ورود به شغل نظارت معماری، بعد از ۳ سال گذشتن از فارغ التحصیلی باید آزمون نظارت معماری بدهید.

مهندس ناظر برق: نظارت بر سیستم‌های برقی، تاسیسات الکتریکی و پیاده‌سازی سیستم‌های هوشمند.

مهندس ناظر مکانیک: نظارت بر سیستم‌های مکانیکی، تهویه مطبوع، لوله‌کشی و تجهیزات مربوطه.

مهندس ناظر ترافیک: نظارت بر طراحی و اجرای شبکه‌های لوله‌کشی گاز و تأسیسات مرتبط.

مهندس ناظر شهرسازی: نظارت بر اجرای پروژه‌های شهری و انطباق آن‌ها با ضوابط و مقررات شهرسازی.

این تخصص‌های متنوع به مهندسان ناظر امکان می‌دهد تا در طیف وسیعی از پروژه‌های ساخت و ساز، به عنوان متخصصان خبره و مستقل ایفای نقش کنند. در مطلب جداگانه در مورد وظایف مهندس ناظر بیشتر بدانید.

چه کسانی میتواند وارد شغل نظارت بر ساختمان شوند؟

دارندگان مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر، بعد از گذشت سه سال ( داشتن سابقه کار یا همان سنوات) در هر یک از «رشته های اصلی از ساختمان که در بالا گفته شد» می توانند از طریق آزمون و قبولی در آن، تقاضای صدور پروانه اشتغال به کار مهندسی در صلاحیت نظارت نمایند.

آیا صلاحیت نظارت در سازمان، محدودیت دارد؟

خود آزمون نظارت، هیچ محدودیتی ندارد اما، برای گرفتن پایه های بالاتر محدودیت و ظرفیت مشخص میکنند. حداکثر ظرفیت اشتغال به کار نظارت
در هر برش زمانی پایه های ۳، ۲، ۱ و ارشد به ترتیب عبارتست از:
پایه ۳ ———– ۸۰۰۰متر مربع
پایه ۲ ———-۱۲۰۰۰متر مربع
پایه ۱———–۱۶۰۰۰متر مربع
ارشد———–۲۰۰۰۰ متر مربع
لازم است تاکید کنیم که سهمیه نظارت ساختمان، در هر رشته اصلی، طبق بخشنامه نظام مهندسی به صورت دوره ای است و هر سال تا زمانی که ناظر برگه اتمام مرحله نازک کاری را به اصطلاح رد کند. در سهمیه مهندس ناظر تکرار میشود.

نحوخ اخذ پروانه نظام مهندسی برای رسیدن به شغل نظارت بر ساختمان

خیلی از دوستان به تماس میگیرند و از ما میپرسند که چگونه مهندس ناظر ساختمان شویم؟ در جواب باید بگوییم که برای ورود به این حوزه باید پروانه اشتغال به کار نظارت شوید که میبایست اول در آزمون شرکت کنید. بعد از قبولی باید در سازمان عضویت پیدا کنید و تا چند ماه بعد مهر و پروانه نظام مهندسی شما صادر شود. اما قبل از شروع، الان ببینید که آیا شرایط شرکت در آزمون نظام مهندسی صلاحیت نظارت را دارید یا خیر.

فارغ‌التحصیلان مهندسی باید ۳  پس از دریافت مدرک خود، در آزمون نظام مهندسی شرکت کنند تا مجوز ناظر ساختمان، تاسیس دفتر یا شرکت در محل زندگی خود را کسب نمایند. کارشناسی‌ها پس از سه سال، کارشناسی ارشد پس از دو سال و دکترا پس از یک سال واجد شرایط شرکت در این آزمون هستند. آنهایی که در آزمون موفق شوند، پروانه پایه ۳ را دریافت می‌کنند که پایین‌ترین سطح مدرک است. سپس می‌توانند با شرکت در آزمون‌های بعدی، پروانه‌های بالاتر را کسب کنند.

برای شرکت در آزمون نظام مهندسی، داشتن حداقل مدرک کارشناسی در رشته‌های مرتبط با مهندسی ساختمان ضروری است. اینکه چگونه مهندس ناظر ساختمان شویم، نیاز به تلاش شما برای قبولی در آزمون دارد. 

پس برای اینکه شغل نظارت بر ساختمان شوید، در تاریخ اعلام شده ( که اصولا اردیبهشت و مهر ماه است) ثبت‌نام خود را در آزمون نظام مهندسی از طریق سایت inbr.ir انجام دهید و داوطلبان در روز آزمون در محل برگزاری آن حضور یابید.

مراحل ورود به حرفه مهندسی نظارت ساختمان

بنابراین برای ورود به حرفه مهندسی نظارت و اجرای ساختمان، افراد باید مراحل زیر را طی کنند:

• کسب مدرک تحصیلی مرتبط با رشته ساختمان
• اخذ مدارک تحصیلی مرتبط مانند مهندسی عمران، معماری یا مهندسی ساختمان از دانشگاه های معتبر
• گذشت سه سال از فارغ التحصیلی
• ثبت نام در آزمون و قبولی
• عضویت و درخواست پروانه اشتغال به کار نظارت
• درخواست جهت ساختن مهر مخصوص برای امور مهندسی نظارت
• ارائه اصل و کپی پروانه  به مسئول سازمان مهندسی
  مراجعه  به سایت نظام مهندسی  و اعلام شروع به کار نظارت ساختمان
  بعد از اعلام به سایت نظام مهندسی و بررسی ظرفیت های پروژه های نظارتی،  پیامکی جهت  ارجاع کار نظارت از سمت سازمان نظام مهندسی استان به مهندس ارسال خواهد شد.

بقیه موارد به شما در انجام پروژه های نظارتی و حتی قبول شدن در آزمون نظارت بر ساختمان کمک بزرگی میکند.

• کسب  آموزش طراحی ساختمان، محاسبات سازه و آشنایی با نرم افزارهای مربوطه
• کسب تجربه کاری در حوزه ساخت و ساز
• شرکت در پروژه های ساختمانی و آشنایی با فرآیند ساخت و اجرای ساختمان
• فعالیت به عنوان کارشناس یا کارگر در پروژه های ساختمانی برای کسب تحربه
• کسب مهارت هایی مانند مدیریت پروژه، کنترل کیفیت و مدیریت ارتباطات

حضور در دوره‌های آموزشی تخصصی برای ورود به شغل نظارت بر ساختمان

حضور در دوره‌های آموزشی تخصصی، گام مهمی در ورود به حرفه نظارت و اجرای ساختمان است. این دوره‌ها به متقاضیان کمک می‌کنند تا با چالش‌ها و سؤالات رایج در آزمون‌های نظام مهندسی آشنا شده و دانش و مهارت‌های لازم را کسب نمایند. دوره های آموزشگاه مسیر رسیدن به شغل نظارت را برای شما راحتتر میکند.

اخذ پروانه نظام مهندسی، برای افرادی که در زمینه نظارت و اجرای ساختمان فعالیت دارند، امری ضروری است. این پروانه، به عنوان گواهی تخصص و صلاحیت حرفه‌ای افراد شناخته می‌شود و به آن‌ها اعتبار و مشروعیت حرفه‌ای بیشتری می‌بخشد. در نتیجه، متخصصان این حوزه با کسب این پروانه، می‌توانند در بازار کار به عنوان متخصصان شناخته شده و معتبر محسوب شوند.

مهندسان ناظر باید به نظام مهندسی گزارش های زیر را ارائه دهند:

مهندسی نظارت کار سختی است و مهندس بعد از عضویت و دریافت پروژه های نظارتی باید گزارش هایی به سازمان ارائه دهد. از جمله گزارش ها شامل موارد زیر است.

• گزارش وضعیت همسایگی‌ها و شروع عملیات ساختمانی
• گزارش تأیید، تحکیم و پایدارسازی همسایگی‌ها و اتمام پی‌سازی
• گزارش پایان اسکلت و سقف‌های ساختمان
• گزارش پایان عملیات سفت‌کاری ساختمان
• گزارش پایان تأسیسات مکانیکی و برقی
• گزارش پایان عملیات نازک‌کاری
• گزارش پایان کارهای روکار تأسیسات مکانیکی و برقی ساختمان
• گزارش پایان نماسازی خارجی
• گزارش پایان عملیات نازک‌کاری داخلی
• گزارش پایان عملیات اجرایی ساختمان
• این گزارش‌ها باید به صورت حرفه‌ای و منظم به نظام مهندسی ارسال شوند.

برای اینکه مهندس ناظر ساختمان شویم باید چه مهارت هایی کسب کنیم؟

۱. داشتن دانش فنی: برای اینکه مهندس ناظر شویم،  باید درک عمیقی از مبانی و اصول ساختمانی از جمله انواع مصالح، انواع ابزار، نقشه خوانی، نقشه کشی، مقررات ملی ساختمان، استانداردهای ساختمان سازی، تاسیسات ساختمان، مواد ساختمانی و تکنولوژی‌های مورد استفاده در مراحل ساختمان سازی داشته باشیم.

۲. قدرت مشاهده و تحلیل:  ناظر ساختمان باید قادر باشد به صورت دقیق مشاهداتی از جزئیات ساختمان داشته باشد و بتواند مشکلات و نقص‌ها را شناسایی کند. برای مثال دلیل اصلی ریزش ساختمان متروپل آبادان، نداشتن قدرت تحلیل مهندس ناظر و سهل انگاری در نظارت ساختمان بود.  مهندس ناظر باید توانایی تحلیل و ارزیابی صحیح را داشته باشد تا بتواند راهکارهای مناسب برای رفع مشکلات ارائه دهد و یا حتی دستور قطع پروژه را دهد.

۴. مهارت‌های ارتباطی: ناظر ساختمان باید توانایی برقراری ارتباط مؤثر با سایر اعضای تیم پروژه، مالکان، پیمانکاران و مهندسان مشاور را داشته باشد. او باید بتواند اطلاعات فنی را به زبان ساده برای افراد غیرفنی توضیح دهد و از هماهنگی و همکاری موثر برخوردار باشد.

۵. آشنایی با مقررات و قوانین: ناظر ساختمان باید آشنایی کاملی با قوانین و مقررات مربوط به صنعت ساختمان داشته باشد. این شامل مقررات ساختمانی، بهداشت و ایمنی، محیط زیست و سایر قوانین مربوط به ساخت و ساز است. اگر شما مهندس عمران یا ناظر ساختمان هستید، همین حالا فایل های مقررات ملی ساختمان را دانلود کنید.

همچنین برای اینکه مهندس ناظر شویم، باید نشریه های مربوط به صنعت ساختمان را مطالعه کند. نشریات سازمان برنامه و بودجه و همچنین بخشنامه های سازمان برنامه و بودجه در تعداد زیادی هر سالعه منتشر میشود.  از دیگر مهارت های موردنیاز برای ناظر ساختمان میتوان به قدرت تصمیم گیری، مهارت های کار تیمی، مدیریت منابع و… اشاره کرد. اینکه چگونه مهندس ناظر ساختمان شویم، راهی پر پیچ و خم است اما واقعا ارزشش را دارد.

چگونه مهندس ناظر ساختمان شویم؟ جمع بندی

تا اینجا با هم متوجه شدیم که چگونه مهندس ناظر ساختمان شویم. حال اگر قصدتان جدی است، پس از ۳ سال گذشتن از مدرک کارشناسی در یک دوره عالی برای کسب تجربه و آمادگی آزمون سخت نظارت، شرکت کنید و بعد از قبولی، پروانه نظارت را کسب کنید. شما برای انجام امور نظارتی نیاز به دانش تجربی و عملی دارید. پروژه های زیادی قرار است انجام دهید که هر کدام چالش های خودش را دارد. پس برای تبدیل شدن به یک مهندس ناظر باید تلاش کنید.