وظایف مهندس طراح ساختمان چیست؟
همانطور که میدانید، مهندس طراح ساختمان، فرد متخصصی است که به طراحی و مهندسی ساختمان‌ها می‌پردازد. اما اینکه دقیقا وظایف مهندس طراح چیست و چه پلن هایی باید بریزد و چه مسئولیت‌هایی دارد، در این پست گفته شده است. به طور کلی مهندسان طراح ساختمان، نقش محوری و اساسی در طراحی و اجرای پروژه‌های عمرانی و ساختمانی بر عهده دارند.
این متخصصان، مسئولیت کلیدی در خلق محیط‌های ساخته‌شده ایمن، کارآمد و زیبا را بر عهده دارند. در ادامه زیر و بم وظایف مهندس طراح ساختمان توضیح داده ایم. اگر میخواهید در این مسیر پر پیچ و خم اما پولساز قدم بردارید، لازم است ابتدا با مسئولیت ها و وظایف مهندس طراح ساختمان، مهندس طراح معماری و تاسیسات مطلع شوید و نسبت به یادگیری و انجام آن، مهارت هایی کسب کنید.
انواع نقشه ها و طراحی های ساختمانی
تهیه و طراحی نقشه‌های معماری:
- طراحی پلان‌ها، نماها، برش‌ها و جزئیات ساختمان
- رعایت الزامات قانونی و شهرسازی در طراحی
- طراحی فضاهای داخلی و چیدمان اجزای ساختمان
طراحی سازه‌ای:
- محاسبه بارهای وارده بر سازه (بارهای ثقلی و جانبی)
- طراحی سیستم‌های سازه‌ای مناسب (اسکلت فلزی، بتنی، مصالح بنایی)
- محاسبه ابعاد و مقاطع اعضای سازه‌ای
- طراحی اتصالات و جزئیات سازه‌ای
طراحی تأسیسات مکانیکی و برقی:
- طراحی سیستم‌های گرمایشی، سرمایشی، آب و فاضلاب
- طراحی سیستم‌های برقی روشنایی و قدرت
- طراحی سیستم‌های ارتباطی و امنیتی
مهندس طراح ساختمان باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
دارای تحصیلات مرتبط و تخصص عالی:
یک مهندس طراح، باید دارای مدرک مهندسی عمران، معماری یا مهندسی ساختمان باشد. البته مهندسین طراح تاسیسات باید در رشته خودش تحصیلات و مهارت داشته باشد.
تخصص‌های مهم آن‌ها شامل طراحی ساختمان، استاتیک، سازه، بهینه‌سازی انرژی، مدیریت ساخت، نقشه کشی، ترسیم طرح های سازه و عمرانی و تاسیساتی با کمک نرم افزارو … است. مطلب مرتبط: چگونه به مهندس طراح تبدیل شویم؟
وظایف اصلی مهندس طراح به طور خلاصه
- ارائه طرح‌های پروژه های ساخت و ساز، تاسیساتی، معماری و سازه‌ای برای ساختمان‌ها
- انجام محاسبات سازه‌ای و طراحی اجزای ساختمان
- تهیه نقشه‌های اجرایی برای پیمانکاران
- نظارت بر اجرای پروژه برای تحقق طراحی
(به طور جامع در مورد وظایف مهندس طراح در ادامه توضیح داده ایم).
مهارت‌های کلیدی:
درک و به کارگیری اصول مهندسی و معماری
توانایی طراحی خلاقانه و نوآورانه
درک مفاهیم اقتصادی و مدیریتی پروژه‌های ساختمانی
تسلط به نرم‌افزارهای طراحی مانند اتوکد، رویت، اسکچ‌آپ و …
داشتن دانش فنی در مورد سازه، تاسیسات، مصالح ساختمانی، قوانین و مقررات ساختمانی
داشتن خلاقیت و نوآوری برای ارائه طرح‌های منحصر به فرد و کارآمد
دارا بودن مهارت‌های ارتباطی برای برقراری ارتباط موثر با کارفرما، پیمانکار و سایر اعضای تیم پروژه
دارای مهارت‌های مدیریتی برای مدیریت زمان، منابع و هزینه‌های پروژه
به طور کلی، مهندس طراح ساختمان نقش کلیدی در خلق فضاهای ایمن، کارآمد و زیبا ایفا می‌کند و تخصص تخصصی آن‌ها در طراحی و مهندسی ساختمان اهمیت بسیار زیادی دارد. یکی از بهترین مسیرها برای اینکه به پیمانکار ساختمان تبدیل شوید، ورود به سازمان نظام مهندسی است. اگر شما پروانه اشتغال بگیرید، پروژه های زیادی در انتظارتان خواهد بود. برای ثبت نام در آزمون نظام مهندسی، به مقاله مرتبط بروید. در آزمون طراحی رشته خود شرکت کنید و پول پارو کنید.
لیست وظایف مهندس طراح ساختمان
ارائه طرح های مهندسی مطابق با خواسته کارفرما
ارائه طراحی‌های مهندسی تخصصی برای پروژه‌های مختلف به مشتریان و کارفرمایان. این طراحی‌ها باید بر اساس نیازها و اهداف پروژه و همچنین استانداردهای ایمنی و فنی باشد. یک مهندس طراح باید خوب بداند و متوجه شود که کارفرما از او چه میخواهد و براساس بودجه و شرایط و معیارهای دیگر، نقشه را طراحی کند.
ارائه مشاوره به مشتریان و کارفرمایان
ارائه مشاوره به مشتریان و کارفرمایان در مورد طرح‌های پیشنهادی و جنبه‌های مختلف آن. این شامل بهبود روش‌های اجرای پروژه، انتخاب مصالح ساختمانی مناسب و رعایت استانداردهای ایمنی است. از وظایف اصلی مهندس طراح، بینش عمیق و آینده نگری و در مورد تقاضا کارفرما نیز است.
ارائه اسناد و نقشه
تهیه مشخصات فنی عمومی و خصوصی پروژه، تهیه دفترچه محاسبات ارجاع نظام مهندسی، تهیه اسناد مناقصه و… از دیگر وظایف مهندس طراح ساختمانی است.
وظایف تیم طراحی در پروژه‌های ساختمانی شامل موارد زیر است:
- تهیه و تدوین کلیه نقشه‌های فاز اول (طراحی) شامل معماری، سازه، تأسیسات مکانیکی و برقی و سایر نقشه‌های مرتبط. البته نقشه فاز یک، با مطالعات فاز صفر ایجاد میشود.
- تهیه و تدوین کلیه نقشه‌های فاز دوم (اجرایی) مبتنی بر نقشه‌های فاز اول، به منظور اجرای پروژه در موقعیت واقعی.
- آماده‌سازی کلیه مدارک و مستندات فنی و اجرایی لازم برای پیگیری و انجام مراحل بازبینی و تأیید توسط مراجع ذی‌ربط.
- همکاری تنگاتنگ با تیم طراحی و ناظر پروژه در تکمیل و اصلاح نقشه‌ها و مدارک فنی، بر اساس بازخوردها و تغییرات احتمالی در طول فرایند بازبینی و تأیید.
- تهیه و ارائه کلیه مدارک و مستندات مورد نیاز برای صدور پروانه ساختمان از سوی مراجع ذی‌صلاح.
در مجموع، تیم طراحی مسئولیت تهیه و تدوین کلیه نقشه‌ها و مدارک فنی، مستندسازی و پیگیری فرایند بازبینی و تأیید آن‌ها را بر عهده دارد تا زمینه صدور پروانه ساختمان توسط مراجع مربوطه فراهم شود.
طراحی و تهیه نقشه‌های ساخت و ساز عمومی و خصوصی، طبق استانداردها
تهیه نقشه‌های ساخت و ساز شامل نقشه‌های طراحی پروژه، مشخصات مصالح مورد نیاز و جزئیات مربوط به چگونگی اجرای ساخت کار و مسئولیت مهندس طراح ساختمان است.
از وظایف مهندس طراح ساختمانی، توانایی طراحی و تهیه نقشه‌های ساخت و ساز برای پروژه‌های عمومی مانند ترمینال‌های فرودگاهی، پل‌ها، جاده‌ها، مراکز خرید، مدارس، بیمارستان‌ها و امکانات تفریحی و همچنین طراحی نقشه پروژه های ساخت و ساز خصوصی مانند آپارتمان، برج ها، کافه و یا طراحی و ترسیم نقشه های تاسیسات ساختمان، معماری و…
از دیگر وظایف مهندس طراح ساختمانی، ارائه طرح‌های مناسب برای بازسازی یا جایگزینی سازه‌ها و زیرساخت‌های موجود مانند پل‌ها و جاده‌ها با بررسی مسائل فنی است.
در مجموع، مهندس طراح حرفه‌ای نقش کلیدی در تحقق موفق پروژه‌های مختلف دارد و باید با دقت، خلاقیت و تخصص به انجام وظایف متنوع خود بپردازد.
مراحل کار یک مهندس طراح ساختمانی
طراحی مفهومی و اولیه: مهندس طراح ساختمان، بر اساس نیازها، باید طرح مفهومی و اولیه محصول را ارائه دهد. این شامل اسکیس‌ها، نمودارهای مفهومی و مدل های اولیه است.
مهندسی جزئیات طراحی: پس از تأیید طرح مفهومی، مهندس طراح باید جزئیات فنی و مهندسی پروژه را با نرم افزارهایی مثل رویت مپ، اتوکد و… طراحی کند. این شامل نقشه ها، مشخصات فنی و محاسبات مهندسی مورد نیاز است.
انجام محاسبات و تحلیل های مهندسی: مهندس طراح باید با استفاده از ابزارهای محاسباتی و تحلیلی، خواص فنی پروژه را ارزیابی و اطمینان حاصل کند که طراحی مطابق با استانداردها و الزامات است. برای مثال برای طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان، باید با نرم افزار کریر هپ، بارهای برودتی و حرارتی را محاسبه کند.
یا در مثالی دیگر، مهندس طراح سازه باید بارهای وارد را بررسی کند. این بارها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
بارهای ثقلی:
بارهای مرده: این بار شامل وزن ابنیه، تجهیزات ثابت، مصالح و غیره می‌باشد که به طور دائم بر سازه وارد میشود.
بارهای زنده: این بار شامل وزن انسان‌ها، مبلمان، تجهیزات متحرک و غیره می‌باشد که به طور موقت بر سازه وارد میشود.
بار دیوارهای پیرامونی: وزن دیوارهای محیطی که بر سازه اصلی بار وارد می‌کنند.
بار برف: وزن برف انباشته شده بر روی سطح سازه.
سایر بارهای ثقلی مانند بار تجهیزات مکانیکی و الکتریکی.
این بارهای ثقلی باید به طور دقیق و کامل محاسبه شوند تا بتوان طراحی سازه را با دقت و ایمنی انجام داد.
بارهای جانبی:
بار باد
بار زلزله
و سایر بارهای جانبی که ممکن است بر سازه وارد شود.
بنابراین محاسبه دقیق و جامع بارهای ثقلی اهمیت بسزایی در طراحی صحیح و ایمن سازه‌ها دارد.
توجه به استانداردها و مقررات ملی ساختمان، از وظایف مهندس طراح
مهندس طراح ساختمان، باید، کارش را براساس مقررات ملی ساختمان و شهرسازی و تمامی موارد فنی انجام دهد. مقررات ملی ساختمان آنقدر مهم است که جزو منابع اصلی آزمون نظام مهندسی طراحی است. برای مثال مبحث ۱۳، جزو مهمترین مراجع برای طراحی تاسیسات برق است یا مبحث ۱۴ برای طراحی تاسیسات مکانیک و مبحث ۵ و۷ و ۹ از مباحث اصلی طراحی عمران است. لازم است این خبر خوش را بدهیم که در آموزشگاه مهندسی ساختمان میتوانید در دوره های مختلفی برای یادگیری طراحی ساختمان شرکت کنید.
برای طراحی و تحلیل سازه‌های ساختمانی از نرم‌افزارهای مختلفی استفاده میشود. برخی از پرکاربردترین نرم‌افزارها در این زمینه عبارتند از:
انواع نرم افزارهای طراحی و مدل سازی ساختمان
نرم‌افزارهای طراحی و مدل‌سازی سازه:
- Autodesk Robot Structural Analysis
- ETABS
- SAP2000
- ANSYS
- Tekla Structures
نرم‌افزارهای تحلیل و محاسبات سازه‌ای:
SAFE طراحی سازه‌های بتنی
STAAD.Pro تحلیل و طراحی سازه‌های فلزی و بتنی
RAM Concept طراحی اتصالات و جزئیات سازه‌های فلزی
RISA تحلیل و طراحی سازه‌های چوبی، فلزی و بتنی
نرم‌افزارهای مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM):
Autodesk Revit
Bentley AECOsim Building Designer
Graphisoft ARCHICAD
Trimble SketchUp
این نرم‌افزارها امکانات متنوعی را برای طراحی، تحلیل، مدل‌سازی و مستندسازی سازه‌ها فراهم می‌کنند. مهندسان سازه با توجه به نوع پروژه، نیازهای طراحی و تخصص خود از این ابزارها استفاده می‌کنند.
