مهندس ناظر آسانسور کیست و چه وظایفی دارد؟

زمینه‌های متنوعی برای فعالیت مهندسین وجود دارد که یکی از آن‌ها، کار به عنوان مهندس ناظر آسانسور است. نظارت بر سازه‌های آسانسور ویژگی‌های خاصی دارد و به نوعی از نظارت‌های مداوم به حساب می‌آید. به همین دلیل، شرکت‌ها برای  نظارت بر آسانسور به مهندسان دارای پروانه اشتغال نیاز دارند. با توجه به افزایش ارتفاع ساختمان‌ها و نیز بالا رفتن سن کاربران، آسانسور به یکی از الزامات اصلی در ساختمان‌ها تبدیل شده است. این موضوع به حدی اهمیت یافته که حتی ساختمان‌های ۲ طبقه در زمان خرید و فروش، در صورت عدم وجود آسانسور با مشکلاتی مواجه می‌شوند. این مسئله نشان‌دهنده اهمیت روزافزون آسانسور در طراحی و ساخت ساختمان‌ها است. در ادامه از شما دعوت می کنیم همراه باشید تا وظایف مهندس ناظر آسانسور را به طور کامل شرح دهیم.

 

 

مهندس ناظر آسانسور، وظیفه کدام یک از مهندسان است؟

برای نظارت بر سازه‌های آسانسور، ۴ مهندس از رشته‌های معماری، عمران، برق و مکانیک دخیل هستند که هر کدام وظایف خاص خود را به عنوان مهندس ناظر آسانسور، ایفا می‌کنند. این وظایف شامل:

مهندس ناظر معماری:

• نظارت بر محل چاله آسانسور (پیش‌سازی)
• بررسی ابعاد چاله و چاه آسانسور

مهندس ناظر مکانیک:

• کنترل ایمنی نصب و عملکرد آسانسورها از نظر مکانیکی

مهندس ناظر برق:

• نظارت بر ایمنی نصب و عملکرد آسانسورها از منظر سیستم‌های برقی

مهندس ناظر عمران:

• نظارت بر محل چاله آسانسور (پیش‌سازی)
• بررسی ابعاد چاله و چاه آسانسور
• کنترل شاسی‌کشی و جوشکاری
• نظارت بر دیوارهای چاه آسانسور

 

باید توجه داشته باشید که برای کار به عنوان مهندس ناظر آسانسور، الزامی است که پروانه نظام مهندسی داشته باشید. این پروانه با قبولی شما در آزمون نظام مهندسی رشته خود بدست می‌آید. هر ساله مهندسان زیادی هستند که با مردود شدن در این آزمون سخت، به اصطلاح در حال درجا زدن بوده و باز هم قبول نمی‌شوند. خبر خوب این است که شما مهندسان برق و مکانیک، دیگر نگران قبولی در آزمون نباشید. زیرا با شرکت در دوره‌های آمادگی آزمون نظام مهندسی مکانیک و برق ناظر جوان (آموزشگاه ازبیلت)، که توسط اساتیدی که عضو سازمان نظام مهندسی هستند تهیه شده،، قبولی شما تضمین شده است.

همچنین برخی از مباحث مقررات ملی ساختمان رشته عمران و معماری را که جز منابع این رشته است را آموزش دادیم که مهندسان این دو رشته، دست خالی از سایت ما بیرون نروند و به قبولیشان، کمک کرده باشیم. پس دست دست نکنید. برای تهیه دروه و دریافت مشاوره رایگان، کافیست با شماره ۸۸۸۳۱۰۲۱-۰۲۱ تماس حاصل فرمایید.

راستی! شما میتوانید کتاب مبحث ۱۵ که موضوع آن آسانسور است را از ازبیلت بوک به صورت فیزیکی با قیمت عالی خریداری کنید.

ضوابط مربوط به آسانسور

• طراحی آسانسور: آسانسور باید خارج از مرکز دستگاه پله طراحی شود.
• امتداد چاه آسانسور: چاه آسانسور باید تا روی فونداسیون ساختمان ادامه یابد. در صورت وجود فضای آزاد زیر چاهک آسانسور، یک ستون زیر ضربه‌گیرها با تأمین ایستایی ۵۰۰۰ نیوتن بر متر مربع در نظر گرفته شود.
• ابعاد چاه آسانسور: ابعاد مفید چاه آسانسور باید حداقل ۱۵۰ × ۱۵۰ سانتیمتر باشد.
• تأسیسات در چاه آسانسور: هیچ تأسیساتی نباید در چاه آسانسور داخل موتورخانه قرار گیرد.
• موتورخانه: باید یک اتاق مستقل برای موتورخانه آسانسور در نظر گرفته شود. این اتاق باید دارای دریچه‌ای به ابعاد حداقل ۸۰ × ۶۰ سانتیمتر در زیر کف موتورخانه و روی دیوار جانبی با بازشو به بیرون باشد.
• بازشوهای غیرمجاز: هر گونه بازشو (روزنه، دریچه) به چاه آسانسور، به جز در ورودی به چاه و دریچه ذکر شده در بند ۵، غیر مجاز است.
• رعایت استانداردها: کلیه اصول استاندارد مربوط به آسانسور باید رعایت شود.

 

وظایف مهندس ناظر آسانسور در هنگام فرآیند اجرای سازه

به طور کلی، مهندس ناظر آسانسور در حین اجرای سازه‌های آسانسور، ۷ وظیفه دارد که با رعایت اصولی آنها، کار خود را به درستی انجام می‌دهد. در ادمه، هر کدام  از این وظایف را شرح خواهیم داد:

 

 

۱) مشخص کردن مکان چاهک و سازه آسانسور در زمان اجرای فونداسیون

جانمایی فونداسیون یکی از مراحل کلیدی در ساخت ساختمان است و تعیین مکان چاهک آسانسور نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. یک مهندس ناظر آسانسور با تجربه در این زمینه می‌تواند به شما کمک بسیاری کند؛ چرا که نظارت بر آسانسور از مسائل حیاتی به شمار می‌رود. از وظایف مهم مهندسان عمران، معماران و نقشه‌برداران این است که از جانمایی چاهک و تطابق ابعاد و موقعیت آن با نقشه اطمینان حاصل کنند. در صورت وجود هر گونه مغایرت یا تخلف، باید موضوع را گزارش دهند تا کارفرما مجبور به اصلاح مشکل شود و قبل از بتن‌ریزی فونداسیون مجوز اجرا صادر گردد.

 

۲) رای بازشوی سازه آسانسور در طبقات

پس از تأیید جانمایی چاهک در فونداسیون، در مرحله اجرای سقف‌های طبقات ضروری است که محل بازشوی آسانسور در سقف دقیقاً همراستا با چاهک باشد. مسئولیت کنترل این موضوع بر عهده مهندسین ناظر معمار و نقشه‌بردار است و به این فرآیند “کنترل هم‌راستایی بازشوی سقف” گفته می‌شود.

این کنترل می‌تواند با استفاده از دوربین نقشه‌برداری یا شاقول بنایی انجام گیرد. همچنین، در این مرحله باید ابعاد بازشوی آسانسور نیز توسط ناظر سازه و معمار بررسی شود. در صورتی که هرگونه تخلف ابعادی، مانند کوچک شدن ابعاد آسانسور، وجود داشته باشد، مهندس ناظر سازه موظف به گزارش تخلف سازه‌ای و ناظر معمار مسئول گزارش تخلف ابعادی خواهد بود.

 

۳) اجرای قطعات مدفون

در حین اجرای سقف‌ها و بتن‌ریزی، مهندسین ناظر و مجری ساختمان باید به دقت قطعات مدفون در بتن، از جمله بلیت‌های اتصال شاسی آسانسور در تراز سقف طبقات و قلاب آسانسور در سقف خرپشته را کنترل و یادآوری کنند. این اقدام از بروز مشکلات بعد از بتن‌ریزی جلوگیری می‌کند.

 

۴) آرماتوربندی و بتن‌ریزی دال کف و بالای چاه آسانسور

مهندس ناظر سازه مسئولیت نظارت بر آرماتوربندی، قالب‌بندی و بتن‌ریزی کف و سقف چاه آسانسور را بر عهده دارد و باید این مراحل را مطابق با نقشه‌های تایید شده و طراحی مهندس طراح انجام دهد. برای دال سقف، لازم است که غلاف‌هایی برای عبور کابل‌های آسانسور اجرا شود، که باید با هماهنگی شرکت نصاب آسانسور و ناظر سازه انجام گیرد. همچنین، بلیت‌های کف چاهک آسانسور باید مطابق با نقشه‌های مصوب سازه و هماهنگی میان ناظر سازه و شرکت نصاب اجرا شوند.

 

همانطور که باید بدانید، هر مهندس ناظری جهت گزارش‌دهی، نیاز به فرم و چک لیست‌هایی دارد. برای دانلود فرم‌ها و چک‌لیست‌های مهندس ناظر، می‌توانید از سایت ناظر جوان، اقدام نمایید.

 

۵) شاسی‌کشی آسانسور

شاسی آسانسور، که اسکلت فلزی‌ای است که ریل‌های حرکت کابین و سایر اجزای آسانسور به آن متصل می‌شوند، از اهمیت بالایی برخوردار است. مهندسین ناظر سازه و معمار باید بر این ساختار نظارت کنند. برخی مهندسین بر این باورند که کنترل شاسی و اتصالات آن باید بر عهده بازرسان آسانسور باشد، اما دلایل زیر نشان می‌دهد که مهندسین ناظر سازه موظف به این کار هستند:

• وجود نقشه‌های شاسی‌کشی آسانسور و اتصالات آن در نقشه‌های مصوب سازه.
• پرونده‌های محکومیت مهندسین ناظر و رویه‌های قضایی مرتبط.
• حضور بازرس آسانسور تنها پس از اتمام مراحل ساخت، زمانی که دسترسی به شاسی و اتصالات آن ممکن نیست.

علاوه بر این، مهندسین ناظر معمار باید در مرحله شاسی‌کشی به ابعاد نهایی داخل شاسی نظارت کنند تا با ابعاد استاندارد کابین آسانسور، مطابق با نقشه‌های معماری، مغایرت نداشته باشد. همچنین، شاقولی بودن شاسی‌کشی اهمیت ویژه‌ای دارد؛ عدم رعایت این نکته می‌تواند خطر سقوط کابین و عدم عملکرد صحیح پاراشوت‌ها را به همراه داشته باشد.

 

۶) دیوارچینی چاله آسانسور

به عنوان مهندس ناظر اسانسور عمران، مسئولیت شما در پروژه آسانسور ایجاب می‌کند که در محل حاضر باشید و به جزئیات اجرای کار دقت کنید. در این زمینه، نکات زیر حائز اهمیت است:

• ضخامت دیوارها: دیوارهای چاله آسانسور باید با ضخامت ۲۰ سانتی‌متر اجرا شوند، مطابق با مبحث ۱۹ که به اجرای عایق حرارت و صوت در دیوارهای مشترک مربوط می‌شود.
• اندود داخلی دیوار: جدار داخلی دیوار باید به گونه‌ای اندود شود که مواد و مصالح در حین اجرا از روی دیوار نریزد. همچنین، طبق استانداردها، توصیه می‌شود جدار داخلی رنگ‌آمیزی شود و رنگ‌های روشن برای این دیوارها انتخاب گردد.
• استفاده از چاله آسانسور: به هیچ عنوان نباید از چاله آسانسور برای عبور لوله‌های تاسیساتی یا کابل‌های برق، به جز سیم و کابل‌های مربوط به سازه آسانسور، استفاده کرد.

 

۷)نصب درب‌ها و نازک‌کاری داخل و خارج چاه آسانسور

• عرض درب ورودی: درب ورودی آسانسور باید با عرض مناسب و متناسب با کاربری آن نصب شود. هیچ برجستگی‌ای نباید در داخل چاه وجود داشته باشد که کابین آسانسور در حین حرکت با آن برخورد کند.
• اندود دیوارها: در زمان اندود کردن دیوارهای داخل چاه آسانسور، بهتر است قسمت زیرین درب‌های ورودی حدود ۳ سانتی‌متر فرورفته‌تر در نظر گرفته شود. این کار به جلوگیری از نفوذ آب‌های سطحی ناشی از نظافت راه‌پله‌ها به داخل چاه آسانسور کمک می‌کند. در غیر این صورت، باید از ورق فلزی به عرض درب ورودی برای پوشش زیر درب طبقه بالا تا درب طبقه پایین استفاده کرد.
• کف اتاق آسانسور: مهندس ناظر آسانسور معمار باید توجه داشته باشد که کف اتاق آسانسور نباید با مصالح لغزنده پوشانده شود، زیرا این امر نیاز به اصلاح خواهد داشت.
• دریچه تهویه: مهندس ناظر آسانسور مکانیک باید دریچه تهویه اتاق آسانسور را لحاظ کند و این دریچه باید دارای توری باشد تا از ورود پرندگان به داخل اتاق جلوگیری گردد.

در صورتی که مهندس ناظر آسانسور، وظایف خود را به درستی انجام داد و پروژه به اتمام رسید، به مرحله محاسبه و پرداخت حق الزحمه می‌رسید. توصیه می‌کنیم مقاله مراحل پرداخت حق الزحمه ناظر را مطالعه کنید تا با این فرآیند، آشنا شوید.

 

 

نصب و راه‌اندازی آسانسور نیز باید توسط مهندس ناظر آسانسور، کنترل گردد!

پس از بررسی جزئیات مربوط به اجرای چاه آسانسور و ملزومات آن، که عدم توجه به آن‌ها می‌تواند هزینه‌های اضافی به پروژه تحمیل کند، نوبت به نصب و راه‌اندازی آسانسور می‌رسد. این مرحله معمولاً توسط تیم‌های تخصصی و شرکت‌های دارای صلاحیت انجام می‌شود و بازرسی آن به‌طور معمول توسط بازرس استاندارد صورت می‌گیرد. با این حال، برخی بخش‌ها وجود دارند که نیاز به کنترل مهندس ناظر آسانسور دارند، از جمله:

1. کنترل کابل‌کشی: بررسی کابل‌کشی مطابق با نقشه‌های مصوب از تابلوی برق اصلی تا داخل اتاق آسانسور (ناظر برق).
2. بررسی تابلوی برق: کنترل تابلوی برق آسانسور با نقشه‌های مصوب (ناظر برق).
3. کنترل روشنایی: نظارت بر اجرای روشنایی داخل اتاق آسانسور (ناظر برق).
4. نظارت بر نصب تابلو برق: بررسی نصب تابلو برق با فاصله قانونی از درب ورودی اتاق (ناظر برق).
5. کنترل توقف آسانسور: اطمینان از توقف آسانسور در نزدیک‌ترین طبقه هم‌زمان با قطع برق (ناظر برق).
6. بررسی درب اتاق آسانسور: کنترل جهت باز شدن درب اتاق آسانسور که باید به سمت بیرون باشد (ناظر معمار). این درب باید از داخل با دستگیره باز شود و از بیرون با کلید قفل شود. همچنین زبانه قفل باید ثابت باشد تا از قفل شدن ناخواسته جلوگیری شود.

 

سوالات متدوال در مورد مهندس ناظر آسانسور و موارد مربوط به آسانسور

 

وظیفه اصلی مهندس ناظر آسانسور چیست؟

وظیفه اصلی مهندس ناظر آسانسور نظارت بر مراحل طراحی، نصب و راه‌اندازی آسانسور است تا اطمینان حاصل شود که تمامی استانداردها و مقررات ایمنی رعایت می‌شود.

 

آیا مهندس ناظر اسانسور باید پروانه نظام مهندسی داشته باشد؟

بله، مهندس ناظر آسانسور باید دارای پروانه نظام مهندسی باشد. این پروانه نشان‌دهنده تخصص و صلاحیت مهندس در زمینه‌های مرتبط با طراحی و نظارت بر آسانسور است. همانطور که گفته شد، برای دریافت پروانه نظام مهندسی به عنوان، باید در آزمون نظام مهندسی رشته خود قبول شوید. لذا برای قبولی در این آزمون، کافیست با شماره ۸۸۸۳۱۰۲۱-۰۲۱ تماس بگیرید تا با مشاوره رایگان، راهنماییتان کنیم.

 

مهندس ناظر آسانسور چه مواردی را در زمان نصب باید کنترل کند؟

مهندس ناظر باید کابل‌کشی، نصب تابلو برق، روشنایی داخل آسانسور، و همراستایی بازشوی سقف را کنترل کند و از عدم وجود تخلفات ابعادی اطمینان حاصل نماید.

 

آیا مهندس ناظر آسانسور مسئولیت‌های قانونی دارد؟

بله، مهندس ناظر مسئولیت قانونی دارد و در صورت بروز حوادث ناشی از نقص در نظارت، ممکن است مسئول شناخته شود. این مسئولیت شامل گزارش تخلفات و اطمینان از رعایت استانداردها است.

 

مسئولیت سقوط فرد از چاه آسانسور با کدام مهندس است؟

مسئولیت سقوط فرد از چاه آسانسور معمولاً به عهده مهندس ناظر آسانسور است، به ویژه مهندس ناظر عمران و مهندس ناظر معمار. این مهندسان موظفند که ایمنی محل کار را رعایت کنند و از نصب و اجرای مناسب و ایمن آسانسور اطمینان حاصل نمایند. همچنین، در مواردی ممکن است مسئولیت به شرکت‌های پیمانکار یا نصاب آسانسور نیز مربوط شود، به ویژه اگر آن‌ها در ایمن‌سازی چاه آسانسور و اجرای استانداردها کوتاهی کرده باشند.

 

فاصله کابین آسانسور تا دیوار، باید چقدر باشد؟

فاصله استاندارد بین دیوار چاه آسانسور و کابین نباید بیش از ۵ سانتی‌متر باشد. به منظور جلوگیری از ایجاد تکانه‌ها در زمان سوار شدن مسافران، باید از فنر یا لاستیک در فاصله بین کابین و یوک استفاده شود.

 

عمق چاله آسانسور در فونداسیون چقدر است؟

عمق چاله آسانسور در فونداسیون بسته به ظرفیت آن تعیین می‌شود. به عنوان مثال، عمق مناسب برای چاله آسانسور ۵ نفره ۱۶۰ سانتی‌متر است. همچنین، برای بهینه‌سازی ابعاد، می‌توان به ازای هر نفر ۱۰ سانتی‌متر به این عمق اضافه کرد.

 

پوشش دیوار چاه آسانسور باید چگونه باشد؟

طبق قوانین استاندارد آسانسور، پوشش دیوار چاه آسانسور باید از پلاستر سیمان باشد و نباید هیچ‌گونه درز یا شکافی داشته باشد. در صورتی که پوشش از جنس گچ استفاده شود، رنگ‌آمیزی آن الزامی است. همچنین، برای حفظ و تعیین استاندارد ضخامت دیواره چاه، فضای چاله باید با دیوار اضطراری و درب طبقات محصور گردد. پوشش دیوار چاه آسانسور باید کاملاً صاف و بدون انحنا باشد تا حرکت آسانسور به راحتی انجام گیرد. همچنین، وجود هرگونه قطعه دیگر به جز کابین و تجهیزات مربوطه درون چاه غیرمجاز است.

 

چگونه مهندس ناظر می‌تواند از ایمنی آسانسور اطمینان حاصل کند؟

مهندس ناظر آسانسور با انجام بازرسی‌های منظم، بررسی مستندات فنی، و کنترل کیفیت نصب و راه‌اندازی می‌تواند از ایمنی آسانسور اطمینان حاصل کند. همچنین، برقراری ارتباط موثر با سایر مهندسان و پیمانکاران نیز حائز اهمیت است.

در پایان، نقش مهندس ناظر آسانسور به‌عنوان یکی از ارکان حیاتی در تضمین ایمنی و کیفیت عملکرد آسانسورها غیرقابل‌انکار است. این مهندس با دانش و تجربه خود، نه‌تنها مسئولیت نظارت بر مراحل طراحی و نصب را بر عهده دارد، بلکه با رعایت استانداردها و قوانین، به حفظ جان و سلامت کاربران کمک می‌کند. توجه به ایمنی و دقت در انجام وظایف ناظر، سرمایه‌گذاری در ایمنی است.