وظایف مهندس مشاور چیست؟

مهندس مشاور، فردی متخصص و با تجربه است که در زمینه‌های مختلف مهندسی، به کارفرمایان و سازمان‌ها مشاوره می‌دهد تا بهترین تصمیمات را در پروژه‌های خود اتخاذ کنند. وظایف مهندس مشاور بسیار گسترده و وابسته به نوع پروژه است، اما به طور کلی می‌توان مسئولیت ها را دسته بندی کرد. اگر شما قصد دارید مهندس مشاور شوید و در نظام مهندسی فعالیت کنید، ادامه مطلب را بخوانید.

وظایف مهندس مشاور چیست؟

مهندس مشاور، یک متخصص است که به کارفرمایان کمک می‌کند تا پروژه‌های ساختمانی، صنعتی و زیرساختی خود را با موفقیت به انجام برسانند. این متخصص با دانش فنی و تجربه‌اش، در تمامی مراحل یک پروژه از مطالعات اولیه تا اجرای نهایی، حضور فعال دارد. با استفاده از خدمات مهندس مشاور، ریسک‌های ناشی از اشتباهات طراحی، اجرایی و … کاهش می‌یابد. مهندس مشاور با نظارت بر اجرای پروژه، کیفیت کار را بهبود می‌بخشد و از مطابقت آن با استانداردها اطمینان حاصل می‌کند.

۱. مطالعات اولیه و امکان‌سنجی:

در این مرحله، مهندس مشاور باید درک دقیقی از پروژه داشته باشد. او با کارفرما گفت‌وگو کرده و مذاکرات اولیه را انجام می‌دهد. پس از جمع‌بندی نظرات و نیازها، تحقیقات بیشتری آغاز می‌شود. مهندس مشاور تمامی اطلاعات و متریال‌های مربوط به پروژه را جمع‌آوری کرده و تصویر واضحی از وضعیت آینده پروژه ترسیم می‌کند

به طور کلی از وظایف مهندسان مشاور، انجام مطالعات تفصیلی است. این مطالعات شامل بررسی‌های زمین‌شناسی و هواشناسی محل ساخت پروژه می‌باشد. مثلاً در برخی نقاط، امکان ساخت سازه به دلیل فرونشست بالای خاک وجود ندارد و یا ممکن است سفره‌های زیرزمینی آب مانع از ساخت و ساز شوند. مهندس مشاور مسئول شناسایی این مشکلات است و باید از لحاظ انشعابات مانند شبکه فاضلاب و توزیع برق نیز تمامی شرایط را بررسی کند.

 لیست وظایف مهندس مشاور در اولین مرحله:

جمع‌آوری اطلاعات: جمع‌آوری اطلاعات جامع در مورد پروژه، از جمله داده‌های فنی، اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی.
تحلیل اطلاعات: تحلیل عمیق اطلاعات جمع‌آوری شده برای شناسایی فرصت‌ها، تهدیدها، نقاط قوت و ضعف پروژه.
ارزیابی فنی و اقتصادی: ارزیابی فنی و اقتصادی طرح‌های مختلف و انتخاب بهترین گزینه.
تهیه گزارش امکان‌سنجی: تهیه گزارش جامع و مستند از مطالعات انجام شده و ارائه آن به کارفرما.

• مذاکره خوب و هوشمندانه با کارفرما و کسب اطلاعات در مورد پروژه
• بررسی دقیق نیازهای در حال حاضر و آینده پروژه
• تحقیق و بررسی دقیق درباره مجموعه و تجهیزات پروژه ساختمانی از قبیل نیرو انسانی و  انواع مصالح ساختمانی توسط مهندسین مشاور در پروژه های عمرانی
• تعیین فضاها، مقیاس ها و اجزای تشکیل دهنده طرح
• تهیه نقشه پروژه (انتخاب مهندس معمار و نقشه کش برای این کار)
• تهیه برآورد هزینه اجرایی پروژه (انتخاب یک کارشناس متره)

۲. انجام مناقصه و انتخاب پیمانکار

اگر پروژه قرار است در مناقصات بازبینی شود باید پس از انجام مطالعات، مهندس مشاور، مدارک لازم را تهیه کنید. در واقع این فرد، باید مشخصات فنی پروژه را به‌گونه‌ای تنظیم کند که حداقل سه پیمانکار بتوانند در مناقصه شرکت کنند. او همچنین شرایط و مراحل مناقصه را به شرکت‌کنندگان اعلام کرده و اطمینان حاصل می‌کند که تمامی داوطلبان بتوانند برنامه‌های خود را به کارفرما و پیمانکار ارائه دهند و در صورت وجود مغایرت، انعطاف‌پذیری لازم برای تغییر آن‌ها را داشته باشند.

آماده‌سازی مناقصه:
جمع‌آوری اطلاعات درباره شرکت‌های واجد شرایط
تهیه اسناد مناقصه (شامل مشخصات فنی، برنامه زمان‌بندی و …)
ارسال دعوتنامه به شرکت‌های واجد صلاحیت
برگزاری مناقصه:
پاسخگویی به سوالات شرکت‌کنندگان
اصلاح اسناد مناقصه در صورت نیاز
شرکت در کمیسیون‌های مربوط به مناقصه
تهیه گزارش از روند مناقصه
انتخاب پیمانکار:
بررسی پیشنهادات و انتخاب برنده مناقصه
تهیه قرارداد و پیوست‌های آن
تحویل قرارداد به پیمانکار

۳. طراحی و مهندسی:

بررسی نقشه های پروژه، برنامه ریزی، تعیین مصالح، تجهیزات و تعیین تعداد نیروهای انسانی در مرحله دوم باید انجام شود.  نیروی انسانی اصلی‌ترین عنصر پیشبرد پروژه است. مهندس مشاور باید با دقت، افراد مناسب را انتخاب کند تا تیم کارآمدی تشکیل شود.

تهیه طرح مفهومی: ارائه طرح اولیه و کلی از پروژه.
تهیه طرح تفصیلی: تهیه نقشه‌ها، مشخصات فنی و برآورد هزینه‌های دقیق پروژه.
نظارت بر طراحی: نظارت بر کار سایر مهندسان و اطمینان از رعایت استانداردها و مقررات.

البته نظارت بر امور پروژه بر عهده مهندس طراح نیز است.

۴. نظارت بر اجرا:

 نظارت بر کلیه مراحل اجرای پروژه و اطمینان از تطابق آن با طرح‌های مصوب،  کنترل کیفیت مصالح و اجرای کارها. و شناسایی و حل مشکلات فنی که در حین اجرا ممکن است رخ دهد از وظایف اصلی مهندس مشاور در مرحله نظارت بر اجرا است.

نظارت بر برنامه اجرایی:

وظیفه اصلی یک مهندس مشاور پروژه، بررسی و تأیید برنامه اجرایی پیشنهادی پیمانکار و اطمینان از پیشرفت کار مطابق برنامه زمان‌بندی است.

کنترل کیفیت:

بازرسی مصالح و تجهیزات، نظارت بر اجرای کار مطابق مشخصات فنی، انجام آزمایش‌های لازم برای کنترل کیفیت از وظایف اصلی این سمت است.

مدیریت تغییرات:

بررسی و تأیید درخواست‌های تغییرات پیمانکار و صدور دستور کار برای تغییرات مورد تایید طبق نشریه ۴۳۱۱ از مسئولیت های مهم مهندس مشاور است.

حل اختلافات:

حل و فصل اختلافات بین کارفرما و پیمانکار وظیفه مهندس مشاور است. این شخص باید تمامی جوانب را بررسی کند و بر اساس شرایط عمومی پیمان عمل کند. مهندس مشاور با همکاری مهندس اجرا ذیصلاح و کارفرما باید اختلافات را حل کند.

گزارش دهی  و تحویل پروژه بر اساس استانداردها:

انجام بازرسی نهایی از پروژه، گزارش دهی، تهیه صورت وضعیت قطعی، موقت و شرکت در کمیسیون تحویل پروژه بر عهده مهندس مشاور است. در واقع این سمت وظیفه نظارت بر متره و برآورد، گزایش نویسی، صورت جلسه نویسی و… را برعهده دارد.

نظارت بر عملکرد تاسیسات:

انجام بازدیدهای دوره‌ای و رفع نواقص و ایرادات تاسیسات برقی و مکانیکی ساختمان از وظایف اصلی مهندسین مشاور است. البته نظارت بر امور پروژه بر عهده مهندس ناظر نیز است.

۵. مدیریت پروژه:

برنامه‌ریزی پروژه: تهیه برنامه زمان‌بندی پروژه و تعیین منابع مورد نیاز.
کنترل پروژه: کنترل پیشرفت پروژه و انطباق آن با برنامه زمان‌بندی.
گزارش‌دهی به کارفرما: ارائه گزارش‌های دوره‌ای به کارفرما در مورد پیشرفت پروژه.

۶. آشنایی با مدارک پروژه، از وظایف مهندس مشاور پروژه های عمرانی

 آشنایی با مدارک پروژه و کمک به شرکت در مناقصات، دو وظیفه بسیار مهم مشاور پروژه‌های عمرانی هستند. با استفاده از خدمات مشاور، کارفرمایان می‌توانند اطمینان حاصل کنند که پروژه آن‌ها با بالاترین کیفیت، کمترین هزینه و در کوتاه‌ترین زمان ممکن اجرا می‌شود.

• بررسی مستندات: مشاور موظف است مستندات و مدارک مرتبط با پروژه شامل نقشه‌ها، مشخصات فنی، و استانداردها را به دقت بررسی کند.
• تحلیل نیازها و الزامات: درک نیازها و الزامات پروژه برای ارائه مشاوره مناسب و مؤثر ضروری است.
• تهیه گزارشات: ایجاد گزارش‌های تحلیلی از مدارک پروژه به منظور شفاف‌سازی و تسهیل تصمیم‌گیری.

به طور خلاصه یک مهندس مشاور باید بتوانید در زمینه‌های فنی و تخصصی پروژه، در زمینه‌های اقتصادی و مالی پروژه و مسائل حقوقی مرتبط با پروژه مشاوره دهد.

حوزه‌های فعالیت مهندسان مشاور

مهندسان مشاور در حوزه‌های مختلفی فعالیت می‌کنند، از جمله:

عمران: ساختمان، پل، سد، راه و …
مکانیک: طراحی ماشین‌آلات، تاسیسات مکانیکی ساختمان‌ها و …
برق: طراحی سیستم‌های برق، تاسیسات برقی ساختمان‌ها و …
آب: طراحی سیستم‌های آبرسانی، فاضلاب و …
محیط زیست: ارزیابی اثرات زیست محیطی پروژه‌ها و …

مهندسین مشاور باید ابتدا وارد نظام مهندسی شوند تا بتوانند در رده های بالاتر، در دفاتر فنی فعالیت کنند. زمانی که وارد نظام مهندسی میشوید و پروانه کسب کنید و امور مشاوره پروژه های ساختمانی را انجام دهید.

مزیت استفاده از دانش مهندس مشاور در پروژه های عمرانی

داشتن یک مهندس مشاور در پروژه‌های عمرانی، مثل داشتن یک راهنمای با تجربه است که شما را به سمت موفقیت هدایت می‌کند. با بهره‌گیری از دانش و تخصص این افراد، می‌توانید از مزایای زیر بهره‌مند شوید:

صرفه‌جویی در هزینه‌ها: مهندسین مشاور با شناختی که از بازار و تکنولوژی‌های روز دارند، بهترین و به صرفه‌ترین راهکارها را برای اجرای پروژه پیشنهاد می‌دهند.
افزایش سرعت و کیفیت اجرا: با برنامه‌ریزی دقیق و نظارت مستمر، مهندسین مشاور به شما کمک می‌کنند تا پروژه در کمترین زمان ممکن و با بالاترین کیفیت اجرا شود.
کاهش ریسک‌ها: با پیش‌بینی مشکلات احتمالی و ارائه راه‌حل‌های مناسب، مهندسین مشاور ریسک‌های ناشی از اجرای پروژه را به حداقل می‌رسانند.
ارتقای سطح تصمیم‌گیری: مهندسین مشاور با ارائه اطلاعات دقیق و تحلیل‌های کارشناسی، به شما کمک می‌کنند تا تصمیمات بهتر و آگاهانه‌تری بگیرید.
تسهیل ارتباطات: مهندسین مشاور به عنوان رابط بین کارفرما، پیمانکاران و سایر ذینفعان عمل کرده و ارتباطات بین آن‌ها را تسهیل می‌کنند.
بهره‌مندی از دانش و تجربه: مهندسین مشاور با سال‌ها تجربه و دانش تخصصی، به شما کمک می‌کنند تا از آخرین دستاوردهای علمی و فنی در پروژه خود استفاده کنید.
به طور خلاصه، داشتن یک مهندس مشاور به معنای داشتن یک شریک قابل اعتماد است که در تمام مراحل پروژه در کنار شما خواهد بود و به شما کمک می‌کند تا به اهداف خود برسید.

جمع بندی در مورد مهندس مشاور پروژه های ساختمانی

مهندس مشاور فردی متخصص است که با ارائه خدمات مشاوره‌ای در زمینه‌های مختلف مهندسی، از جمله عمران، مکانیک، برق و … به کارفرمایان کمک می‌کند تا پروژه‌های خود را با بهترین کیفیت، کمترین هزینه و در کوتاه‌ترین زمان ممکن به انجام برسانند. اگر در مورد وظیفه مهندس مشاور نکته ای دارید، برایمان بنویسید.