علت افتادن سنگ نما چیست؟ (۱۸ دلیل ریزش سنگ نما ساختمان)
افتادن سنگ نما یکی از مشکلات جدی در ساختمان‌سازی است که می‌تواند عواقب خطرناکی به همراه داشته باشد. در واقع ریزش سنگ نما ساختمان که در اصطلاح به آن میگن سقوط سنگ نما، نه تنها به لحاظ ایمنی برای ساکنان و عابران، بلکه از نظر مالی نیز می‌تواند هزینه‌های قابل توجهی را به بار آورد. عواملی چون نصب نادرست، کیفیت پایین مصالح، تغییرات جوی، و عدم نگهداری مناسب می‌توانند به ریزش سنگ نما منجر شوند. در اینجا به بررسی ۱۸ علت افتادن سنگ نما و راه‌های پیشگیری از ریزش سنگ ساختمان می‌پردازیم.
۱۸ علت افتادن سنگ نما
علت افتادن سنگ نما می‌تواند به عوامل متعددی برگردد که در زیر به برخی از آنها اشاره شده است:
عوامل ریزش سنگ نما مرتبط با مصالح:
- سیمان نامرغوب یا تاریخ گذشته (راهنمای خرید سیمان)
- عدم ترکیب درست مواد برای ملات (نسبت نادرست سیمان، ماسه و آب)
- ماسه نامناسب (ماسه‌ای که دارای خاک یا ناخالصی زیاد باشد)
- استفاده از سنگ‌های نامرغوب (سنگ‌هایی که دارای ترک، درز یا ضعف ساختاری باشند)
عوامل ریزش سنگ نما مرتبط با نحوه اجرا:
- استفاده از سیمان خشک حین سنگ کاری (باعث عدم چسبندگی مناسب ملات به سنگ می‌شود)
- اسکوپ نکردن سنگ (عدم استفاده از قطعات فلزی برای مهار سنگ به نما)
- پاک نکردن گرد سنگ بعد از برشکاری (باعث کاهش چسبندگی ملات می‌شود)
- سنگ کاری روی سطح نامناسب (سطحی که صاف، تمیز و مقاوم نباشد)
- عدم اجرای درست بندکشی (باعث نفوذ آب به پشت سنگ و یخ زدگی آن می‌شود)
- استفاده از نمای برجسته بیش از حد (باعث افزایش وزن نما و کاهش مقاومت آن می‌شود)
- چسباندن سنگ روی سنگ با چسب (به جای استفاده از روش‌های مکانیکی)
دلایل افتادن سنگ نما مرتبط با عوامل محیطی و طبیعی:
- نفوذ آب به پشت سنگ (به دلیل عدم عایق بندی مناسب یا بندکشی نادرست)
- وزش باد و طوفان (باعث ایجاد فشار بر روی نما و جدا شدن سنگ‌ها می‌شود)
- انبساط و انقباض سنگ‌ها (به دلیل تغییرات دما)
- زلزله (باعث ایجاد نیروهای شدید بر روی نما و تخریب آن می‌شود)
دلیل افتادن سنگ نما مرتبط با عوامل ساختمانی:
- انجام کارهای غیر اصولی در داخل ساختمان (مانند تخریب دیوارها یا ستون‌ها)
- نشست ساختمان (باعث ایجاد ترک و جابجایی در نما می‌شود)
- عدم استفاده از نبشی در نقاط مورد نیاز (برای مهار سنگ‌ها در گوشه‌ها و نقاط حساس)
در نهایت، برای جلوگیری از افتادن سنگ نما، لازم است که از مصالح مرغوب استفاده شود، نحوه اجرا به درستی انجام شود، شرایط محیطی و طبیعی در نظر گرفته شود و از انجام هرگونه کار غیراصولی در ساختمان خودداری شود. همچنین، بازرسی دوره‌ای نما توسط متخصصین می‌تواند به شناسایی و رفع مشکلات احتمالی کمک کند.
نقش تغییرات جوی در افتادن سنگ نما چیست؟
تغییرات جوی نقش مهمی در افتادن سنگ نما دارند و می‌توانند به روش‌های زیر بر دوام و استحکام نما تأثیر بگذارند:
نوسانات دما:
تغییرات دما می‌تواند باعث انبساط و انقباض سنگ‌ها شود. این فرآیند می‌تواند منجر به ایجاد ترک‌هایی در سطح سنگ و در نهایت ریزش آنها گردد. مخصوصا در روزهای بهاری که ممکن است یک روز هوا گرم شود و روز بعد بارانی شود.
رطوبت:
نفوذ آب به درون سنگ‌ها و یخ‌زدگی در فصل‌های سرد می‌تواند آسیب‌های جدی به سنگ نما بزند. آب در صورت نفوذ به ترک‌ها و انجماد، حجمش افزایش می‌یابد و فشار زیادی به سنگ وارد می‌کند. قطعا ساختمان هایی که در شهرهای پرباران ساخته شده اند، دچار ریزش سنگ نما میشوند.
باران‌های شدید می‌تواند به مرور زمان موجب فرسایش سنگ‌ها و کاهش چسبندگی آنها به سازه شود. همچنین، برف سنگین می‌تواند بار اضافی بر روی نما ایجاد کند.
باد:
وزش بادهای شدید می‌تواند باعث جابجایی سنگ‌های غیرمحکم شود و در طول زمان، این جابجایی‌ها می‌تواند منجر به ریزش سنگ‌ها گردد. اخیرا در یکی از شهرهای جنوبی به دلیل وزش باد شدید، چند سنگ از نما روی ماشین ها ریخته شد.
آلودگی هوا:
مواد شیمیایی موجود در هوا، مانند دی‌اکسید گوگرد و نیتروژن، می‌توانند به واکنش‌های شیمیایی با سنگ‌ها منجر شوند و باعث فرسایش و آسیب به سطح آنها شوند. شهر تهران ساختمان هایش خیلی زود فرسوده خواهند شد.
با توجه به این عوامل، مهم است که در طراحی و نصب سنگ نما، شرایط جوی منطقه به دقت بررسی و تدابیر لازم برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از آن اتخاذ شود.
روش های جلوگیری از ریزش سنگ نما ساختمان
پیچ و رولپلاک نما یکی از روش‌های مؤثر و رایج برای جلوگیری از ریزش سنگ نما
پیچ و رولپلاک نما یکی از روش‌های مؤثر و رایج برای جلوگیری از ریزش سنگ نما است. در این روش، با استفاده از پیچ و رولپلاک، سنگ‌ها به طور محکم به دیوار ساختمان متصل میشوند و از جدا شدن آنها جلوگیری می‌شود. این کار علاوه بر افزایش ایمنی ساختمان، می‌تواند به افزایش طول عمر نما نیز کمک کند.
اسکوپ کردن سنگ نما
قبل از چسباندن سنگ، اسکوپ کردن بهترین کار است. اسکوپ کردن سنگ نما به معنای محکم کردن سنگ بر روی نمای ساختمان با استفاده از ابزار و قطعات فلزی است. این کار به منظور جلوگیری از شل شدن و افتادن سنگ‌ها انجام می‌شود و به ویژه در مناطق زلزله‌خیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
به طور کلی، اسکوپ کردن سنگ نما به دو روش انجام می‌شود:
روش سنتی: در این روش، ابتدا سوراخ‌هایی در پشت سنگ ایجاد می‌شود و سپس قطعات فلزی (مانند پیچ و مهره یا مفتول) از داخل این سوراخ‌ها عبور داده شده و به دیوار متصل میشوند.
روش مدرن: در این روش، از قطعات فلزی مخصوص به نام “اسکوپ” استفاده می‌شود. این قطعات به پشت سنگ چسبانده میشوند و سپس به دیوار متصل میشوند.
استفاده از روش اسکوپ کردن سنگ نما، علاوه بر افزایش ایمنی ساختمان، می‌تواند به افزایش طول عمر نما نیز کمک کند.
توضیحاتی در مورد شایع ترین دلایل ریزش سنگ نما ساختمان
زلزله، از عوامل اصلی ریزش سنگ نما ساختمان
زلزله به عنوان یک نیروی دینامیکی و افقی، تاثیر قابل توجهی بر ریزش سنگ نما دارد. این نیروی قدرتمند باعث ایجاد ارتعاش و تغییر مکان ساختمان می‌شود. ارتعاشات و تغییرات مکانی ناشی از زلزله، با ایجاد عوارض مختلف، می‌توانند منجر به افتادن سنگ نمای ساختمان یا همان سقوط سنگ نما شوند. نیروهای دینامیکی حاصل از زلزله، تنش‌های بزرگی را بر بدنه ساختمان اعمال می‌کنند. این تنش‌ها نقاط ضعف و ترک‌های موجود در سنگ‌های نما را تشدید کرده و در نهایت منجر به خرد شدن و جدا شدن قطعات سنگی میشوند. عدم رعایت استانداردهای لازم و مرتبط با مهندسی زلزله در ساختمان‌سازی، می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری را در پی داشته باشد و خسارات مالی و جانی فراوانی به بار آورد.
عدم استفاده از ماسه خوب، از دلایل ریزش سنگ نما
ملات خوب و مناسب برای سنگ نما، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. استفاده از ماسه شسته یا دوبارشور به دلیل چسبندگی بالایی که ایجاد می‌کند، بهترین گزینه برای تولید ملات است. این نوع ماسه تا حدی از خاک آن گرفته شده و به همین دلیل چسبندگی بالایی دارد و در نتیجه برای چسبندگی ملات به سیمان کمتری هم نیاز است. با این وجود، میزان استفاده از آن نیز مهم است؛ چرا که بیشتر از حد آن، چسبندگی ملات و مقاومت آن را کاهش می‌دهد و می‌تواند در نهایت منجر به ریزش سنگ نما شود.
نشست ساختمان یکی از عوامل مهم و رایج در افتادن سنگ نمای ساختمان
نشست ساختمان یکی از عوامل مهم و رایج در افتادن سنگ نمای ساختمان است. این پدیده که ناشی از تراکم و فشار زیرساختی است، تغییراتی در سطح و مکان اجزای سازه ایجاد می‌کند و می‌تواند به روش‌های مختلفی منجر به ریزش سنگ‌ها شود. از جمله این موارد می‌توان به تشدید ضعف‌های ساختاری، تغییرات مکانی در اجزا و ایجاد تنش در نقاط اتصال سنگ، ناهمواری سطح ساختمان به دلیل تغییر در تراکم خاک، تغییرات دینامیکی و فشار بر سنگ نما، و در نهایت ضعف اتصالات بین سنگ و ساختمان اشاره کرد.
به همین دلیل، برای جلوگیری از ریزش سنگ نما، رعایت اصول و استانداردهای ساخت، استفاده از مصالح مرغوب، نظارت دقیق در ساخت و ساز، انتخاب روش نصب مناسب و طراحی صحیح سنگ نما ضروری است.
استفاده از سنگ‌های نامرغوب از دیگر دلایل افتادن سنگ نما
سنگ‌های نامرغوب، به دلیل تخلخل نامناسب، ترک خوردگی یا شکستگی، برای نمای ساختمان مناسب نیستند. نمای بیرونی ساختمان به طور مداوم در معرض عوامل محیطی قرار دارد و به عنوان یکی از نقاط حیاتی ساختمان شناخته می‌شود. وجود ترک یا شکاف در سنگ می‌تواند منجر به نفوذ آب باران و گرد و غبار شود که در نهایت باعث فرسایش نما می‌شود.
سنگ نمای استاندارد و مورد تایید، مقاومت کافی در برابر نفوذ آب دارد و در برابر عوامل مخرب شیمیایی و طبیعی مانند تغییرات دما و افزایش رطوبت، دچار آسیب نخواهد شد. برای تشخیص سنگ سالم و مناسب برای نمای ساختمان، می‌توانید یک شیء فلزی را چند مرتبه به صورت ضربه‌ای به سنگ بزنید. اگر سنگ صدای شیشه داشت، این نوع سنگ برای کار در نما گزینه خوبی خواهد بود و بدون ترک و پوسیدگی است. در حال حاضر سنگ تراورتن به دلیل سبک بودن و جذب ملات بالا به عنوان بهترین سنگ نما شناخته شده است. در مطلبی جداگانه در مورد راهنمای خرید سنگ نما محتوا تولید کرده ایم.
بندکشی غیراصولی نمای ساختمان از دلایل ریزش سنگ
بندکشی نمای ساختمان، مرحله‌ای ضروری پس از اتمام سنگ‌کاری است که با پر کردن درزها و ترک‌ها، از نفوذ آب به پشت سنگ جلوگیری می‌کند. با این حال، بندکشی به مرور زمان ممکن است دچار ریزش شود و نیاز به بررسی دوره‌ای و ترمیم داشته باشد تا از استحکام نما اطمینان حاصل شود.
استفاده بیش از حد از نمای
استفاده بیش از حد از نمای برجسته نیز می‌تواند خطر ریزش سنگ را افزایش دهد، به ویژه اگر اصول و قواعد خاص آن رعایت نشود. گاهی اوقات این سنگ‌ها بدون تکیه‌گاه مناسب نصب میشوند و حتی در صورت رعایت اصول فارسی‌بر کردن نیز احتمال افتادن آنها وجود دارد. توصیه می‌شود که نمای سنگی تا حد امکان ساده باشد و در صورت استفاده از ابزار و سنگ‌های برجسته، تمام اصول و قواعد مربوطه به دقت رعایت شود.
مسئولیت ریزش سنگ نمای ساختمان و علت ریزش سنگ از نما به عهده چه کسی است؟
مسئولیت ریزش سنگ نمای ساختمان و علت آن، بسته به شرایط و عوامل مختلف، می‌تواند متوجه افراد یا نهادهای گوناگون باشد. به طور کلی، می‌توان گفت که مسئولیت در این زمینه بین مالک، سازنده، مهندس ناظر و حتی پیمانکار تقسیم می‌شود.
مالک ساختمان: مسئولیت اصلی نگهداری و ایمنی ساختمان بر عهده مالک است. بنابراین، اگر ریزش سنگ نما به دلیل عوامل طبیعی مانند زلزله، طوفان یا نشست ساختمان باشد، مسئولیت آن با مالک است.
همچنین، اگر ساختمان بیش از ۱۰ سال عمر داشته باشد، مسئولیت بررسی و نگهداری دوره‌ای نما و انجام تعمیرات لازم نیز بر عهده مالک است.
سازنده ساختمان: اگر ریزش سنگ نما به دلیل استفاده از مصالح نامرغوب، اجرای نادرست نماکاری یا عدم رعایت نکات ایمنی باشد، سازنده مسئول خواهد بود.
نحوه پیگیری و شکایت
در صورت ریزش سنگ نما و بروز خسارت، می‌توانید از طریق مراجع قانونی مانند دادسرا و سازمان نظام مهندسی ساختمان پیگیری و شکایت کنید. برای این کار باید مستندات و شواهد لازم را جمع‌آوری و به مراجع مربوطه ارائه دهید.
جمع بندی در مورد سقوط و افتادن سنگ نما ساختمان
ریزش سنگ نما ساختمان می‌تواند ناشی از عوامل متعددی از جمله استفاده از مصالح نامرغوب، اجرای نادرست نماکاری، عدم اسکوپ یا پیچ و رولپلاک مناسب، نفوذ آب به پشت سنگ‌ها، عوامل طبیعی مانند زلزله و طوفان و همچنین نشست ساختمان باشد. برای جلوگیری از این مشکل، استفاده از مصالح مرغوب و استاندارد، اجرای صحیح و اصولی نماکاری توسط متخصصین، اسکوپ یا پیچ و رولپلاک مناسب سنگ‌ها، عایق‌بندی و بندکشی دقیق و اصولی، توجه به عوامل طبیعی و انجام بازرسی‌های دوره‌ای نما ضروری است.
