شرایط عمومی پیمان ماده ۴۶ (ماده فسخ پیمان -ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان)

در شرایط عمومی پیمان ماده ۴۶ از فسخ پیمان شکنی گفته می‌شود و مواردی را بیان می‌کند که کارفرما می تواند پیمان را فسخ نماید. شرایط عمومی پیمان ماده ۴۶ بسیار مهم است و دست و اندرکاران ساخت و ساز می‌توانند با مطالعه آن از موارد مختلف فسخ پیمان و شرایط آنها آگاهی یابند. در ادامه همراه ما باشید تا با ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان آشنا شوید. این ماده در مورد شرایط فسخ پیمان گفته میشود که به ماده ۴۸ نیز مرتبط میشود. 

معرفی ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان

ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان به ذکر نکات مهمی می‌پردازد که همواره مناقشه بین کارفرما و پیمان‌کار می‌باشد، در این مطلب می‌خواهیم موارد فسخ پیمان را که در ماده ۴۶ به آنها اشاره شده است را بیان کنیم.

ماده ۴۶ به قرادادهای پیمانکاری دولتی اشاره دارد که طرفین قرداد با استناد به این قانون می‌توانند عملکرد مناسبی داشته باشند. در این ماده بسیاری از دعاوی که بین طرفین قرارداد به وجود می‌آید، مطرح می‌شود و بر این اساس آشنایی با این ماده برای مهندسان ساخت و ساز لازم و ضروری می‌باشد.

موارد فسخ پیمان مطابق شرایط عمومی پیمان ماده ۴۶

این ماده تاخیر در زمان تحویل پروژه را بیان می‌کند و شرایطی را پیش بینی می‌نماید که تحویل پروژه بیش از نصف زمان تعیین شده تاخیر داشته باشد. همچنین تاخیر در شروع پروژه در صورتی که مدت زمان آن بیشتر از یک دهم پیمان اولیه باشد را بیان می‌نماید.

شرایط عمومی پیمان ماده ۴۶ ( ماده ۴۶ در نشریه ۴۳۱۱) مواردی را ذکر می کند که اتمام کار به مدت بیشتر از یک چهارم از مدت پیمان تعیین شده تاخیر داشته باشد. همچنین تعطیل کردن پروژه و یا بی سرپرست گذاشتن آن به بیش از ۱۵ روز را بررسی می‌نماید.

از مرسوم‌ترین دعاوی  مربوط  به شرایط عمومی پیمان ماده ۴۶ می توان به ورشکستگی پیمانکار اشاره کرد که در این ماده به آن اشاره شده است، همچنین تاخیر در پرداخت دستمزد کارگران به مدت بیش از یک ماه نیز عواقبی  دارد که در این ماده به آنها اشاره شده است.

از مهم‌ترین  مواردی که در این ماده مورد بررسی قرار گرفته است، پیمانکار به عوامل کارفرما هدایا و یا پاداش دهد و یا آنها را در منافع خود سهیم نماد. همچنین از مرسوم‌ترین مواردی که در این ماده بررسی می‌گردد، انجام پروژه توسط شخص ثالت می‌باشد که پیمانکار، قرارداد را به شخص دیگری واگذار می‌کند. عدم توجه به دستورات مهندس مشاور و ممنوعیت قانونی پیمانکار نیز می‌تواند منجر به فسخ قرارداد گردد.

اگر پیمانکار مرتکب هر یک از موارد زیر شود، کارفرما می‌تواند قرارداد را فسخ کند:

تأخیر در شروع کار: اگر پیمانکار کارگاه را به موقع تحویل نگیرد یا کار را در زمان تعیین شده شروع نکند امکان فسخ قرارداد وجود دارد.
آماده نکردن کارگاه: اگر پیمانکار کارگاه را برای شروع کار آماده نکند مکان فسخ قرارداد وجود دارد..
نداشتن برنامه دقیق: اگر پیمانکار برنامه‌ای برای انجام کار نداشته باشد یا برنامه‌اش را به موقع ارائه ندهد امکان فسخ پیمان وجود دارد.
تأخیر در انجام کارها: اگر پیمانکار هر یک از مراحل کار را با تأخیر انجام دهد میتوان پیمان و قرارداد را فسخ کرد.
تأخیر کلی در پروژه: اگر پروژه به طور کلی با تأخیر زیاد مواجه شود میتوان پیمان و قرارداد را فسخ کرد.
رها کردن کار: اگر پیمانکار کار را رها کند یا کارگاه را بدون اجازه تعطیل کند امکان فسخ پیمان وجود دارد..
عدم اجرای دستورات مهندس: اگر پیمانکار به دستورهای مهندس برای اصلاح کارها عمل نکند امکان فسخ پیمان وجود دارد..
ورشکستگی شرکت: اگر شرکت پیمانکار ورشکسته شود امکان فسخ پیمان وجود دارد..
توقیف اموال شرکت: اگر اموال یا ماشین‌آلات شرکت پیمانکار توقیف شود و کار متوقف شو امکان فسخ پیمان وجود دارد.د.
عدم پرداخت حقوق کارگران: اگر پیمانکار به کارگرانش حقوق ندهد امکان فسخ قرارداد وجود دارد.
رشوه دادن: اگر پیمانکار برای گرفتن قرارداد یا انجام کار، به کارفرما یا کارمندانش رشوه داده باشدامکان فسخ قرارداد وجود دارد.
انحلال شرکت: اگر شرکت پیمانکار منحل شودامکان فسخ قرارداد وجود دارد.

پیشنهاد میکنیم که در دوره آموزش لایحه تاخیرات پروژه شرکت کنید تا اگر پروژه دچار تاخیرات زمانی شد، از میزان ضرر  و زیان و خسارت ها کاملا آگاه باشید و هوشمندانه جلو بروید.

ماده ۴۶ – شرایط فسخ قرارداد

الف) کارفرما، در صورت وقوع هر یک از وضعیت‌های زیر، مجاز به فسخ قرارداد می‌باشد:

• در صورتی که تحویل کارگاه برای شروع عملیات پیمان، بیش از نصف مدت تعیین‌شده در بند (ب) ماده  ۲۸ شرایط عمومی پیمان به تأخیر افتد.
• اگر برنامه زمانی تفصیلی به مدت بیش از نصف مهلت مقرر برای ارائه آن تأخیر داشته باشد.
• در صورتی که تجهیز کارگاه برای شروع عملیات پیمان، بیش از نصف مدت تعیین‌شده در بند (ج) ماده ۴ موافقت‌نامه به تأخیر افتاده باشد. در این حالت، اگر کارفرما بخشی از پیش‌پرداخت خود را که باید بعد از تحویل کارگاه انجام دهد، پرداخت کرده باشد، فسخ قرارداد مجاز است.
• در صورتی که شروع عملیات موضوع پیمان، بیش از یک دهم از مدت اولیه پیمان یا دو ماه (هر کدام کمتر) به تأخیر افتاده باشد.
• در صورتی که اتمام هر یک از کارهای پیش‌بینی شده در برنامه تفصیلی، بیش از نصف مدت مقرر برای آن کار به تأخیر افتاده باشد.
• طبق ماده ۴۶، زمانی که که اتمام به مدت بیش از یک چهارم از مدت پیمان به تأخیر افتاده باشد.
• در صورتی که کار پس از رفع وضعیت قهری موضوع ماده ۴۳ آغاز نشود و کارفرما شروع کار را اعلام نکند.
• در صورتی که کارگاه بدون سرپرست گذاشته شده یا کار تعطیل شود، بدون اجازه کارفرما و بیش از ۱۵ روز ادامه یابد.
•  اگر به دستور مهندس مشاور برای اصلاح کارهای معیوب انجام نشود، طبق بند (د) ماده ۳۲.
• زمانی که که شرکت پیمانکار انحلال یافته باشد.
• اگر پیمانکار ورشکسته شود یا ماشین‌آلات و اموال پیمانکار توسط محاکم قضایی توقیف شود و باعث توقف یا کندی در پیشرفت کار گردد.
• در صورتی که پرداخت دستمزد کارگران بیش از یک ماه به تأخیر افتد، طبق بند (و) ماده ۱۷.
• اگر ثابت شود که پیمانکار به عوامل کارفرما پاداش یا هدیه‌ای اعطا کرده یا آنها را به منافع شخصی‌اش مشغول کرده است.

شرایط فسخ قرارداد از سمت پیمانکار

اگر کارفرما به تعهدات زیر عمل نکند، پیمانکار می‌تواند قرارداد را فسخ کند:

تأخیر در پرداخت پیش‌پرداخت: اگر کارفرما مبلغ اولیه‌ای که قرار بود به پیمانکار پرداخت کند را به موقع نپردازد.
تأخیر در تأیید صورت‌حساب‌ها: اگر کارفرما بیش از سه ماه در تأیید صورت‌حساب‌های پیمانکار تأخیر کند.
تأخیر در تحویل زمین: اگر کارفرما زمین مورد نیاز برای اجرای پروژه را با تأخیر زیادی به پیمانکار تحویل دهد و این تأخیر باعث توقف قابل توجه کار شود.
تأخیر در تأمین مصالح: اگر کارفرما مصالح و تجهیزات مورد نیاز برای اجرای پروژه را به موقع تأمین نکند و این امر باعث توقف قابل توجه کار شود.
تغییر قابل توجه در مبلغ قرارداد: اگر مبلغ قرارداد به طور قابل توجهی افزایش یا کاهش یابد.

بدون سرپرست گذاشتن کارگاه به استناد ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان

بنا به ماده ۴۶ از شرایط عمومی پیمان، مجاز به ترک کارگاه بدون سرپرست برای بیش از ۱۵ روز نیستید. در واقع، این ماده مقرر می‌کند که پیمانکار باید کارگاه را بدون سرپرست مدت زمان کوتاه‌تر از این حد رها نکند. اگر این اتفاق رخ داد و کارگاه بیش از ۱۵ روز بدون سرپرست بماند، کارفرما حق دارد با توجه به دلایل منطقی که برای این اقدام ارائه می‌دهد، درخواست فسخ قرارداد پیمانکاری را ارائه دهد.

عدم اتمام قسمت های مختلف پروژه در بازه زمانی برنامه تفضیلی طبق ماده ۴۶

ماده ۴۶ از شرایط عمومی پیمان به طور روشن تعیین می‌کند که اگر پیمانکار هر بخش از کارهای پیش‌بینی شده در برنامه زمانبندی دقیق را در زمان تعیین‌شده به اضافه نصف مدت مقرر برای آن کار به پایان نرساند، کارفرما مجاز است از حق فسخ قرارداد که در ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان مشخص شده است، استفاده نماید.

خلاصه ای از ماده ۶ شرایط عمومی پیمان 

ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان، شرایطی را برای فسخ قرارداد تعیین می‌کند. بر اساس این ماده، هر یک از طرفین می‌توانند در صورت عدم اجرای تعهدات متقابل توسط طرف دیگر، قرارداد را فسخ کنند.

در صورتی که یکی از طرفین تعهدات خود را اجرا نکند و به دلیل آن خسارتی به طرف دیگر وارد شود، طرف دیگر می‌تواند قرارداد را فسخ کند. همچنین، در صورتی که یکی از طرفین در تعهدات خود تأخیر کند و این تأخیر به گونه‌ای باشد که برای طرف دیگر مشکلاتی ایجاد کند، طرف دیگر می‌تواند قرارداد را فسخ کند.

لازم به ذکر است که فسخ قرارداد باید به صورت کتبی و با رعایت شرایط مربوطه انجام شود. همچنین، در صورتی که قرارداد بر اساس قوانین و مقرراتی که برای آن تعیین شده باشد، مشروط به فسخ توسط دادگاه باشد، فسخ قرارداد تنها با صدور حکم دادگاه امکان‌پذیر است.

جمع بندی در مور نکات فسخ قرارداد طبق ماده ۴۶

تاخیر در شروع کار: اگر پیمانکار کار را به موقع شروع نکند یا در طول کار به طور مداوم با تأخیر مواجه شود، کارفرما می‌تواند قرارداد را فسخ کند.
عدم ارائه برنامه زمان‌بندی دقیق: اگر پیمانکار برنامه‌ای برای انجام کار نداشته باشد یا برنامه‌اش را به موقع ارائه ندهد، کارفرما می‌تواند قرارداد را فسخ کند.
تجهیز نکردن کارگاه به موقع: اگر پیمانکار کارگاه را برای شروع کار آماده نکند، کارفرما می‌تواند قرارداد را فسخ کند.
رها کردن کارگاه: اگر پیمانکار کارگاه را بدون اجازه کارفرما رها کند، کارفرما می‌تواند قرارداد را فسخ کند. بدون سرپرست گذاشتن کارگاه یا تعطیل کردن کار، بدون اجازه کارفرما طی ۱۵ روز، فسخ میتواند صورت بگیرد.
عدم انجام دستورهای مهندس مشاور: اگر پیمانکار دستوراتی را که مهندس مشاور برای اصلاح کارها داده است، اجرا نکند، کارفرما می‌تواند قرارداد را فسخ کند.

انحلال شرکت پیمانکار: اگر شرکت پیمانکار منحل شود، قرارداد به دلیل فقدان طرف قرارداد معتبر، عملاً بی‌اعتبار می‌شود.
ورشکستگی پیمانکار: ورشکستگی پیمانکار نشان‌دهنده ناتوانی او در انجام تعهدات مالی است و می‌تواند به توقف یا کندی پیشرفت کار منجر شود.
توقیف اموال پیمانکار: اگر اموال یا ماشین‌آلات پیمانکار به دلیل بدهی توقیف شود و این امر باعث توقف یا کندی کار شود، کارفرما می‌تواند قرارداد را فسخ کند.
تاخیر در پرداخت دستمزد کارگران: عدم پرداخت به موقع دستمزد کارگران می‌تواند منجر به اعتصاب یا ترک کار آن‌ها شده و در نتیجه، اجرای پروژه را با مشکل مواجه کند.
فساد در انعقاد قرارداد: اگر ثابت شود که پیمانکار برای گرفتن قرارداد یا اجرای آن به کارفرما یا عوامل او رشوه داده است، کارفرما می‌تواند قرارداد را فسخ کند.

سخن آخر در مورد ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان  

در این مطلب به موارد فسخ قرارداد مطابق شرایط عمومی پیمان ماده ۴۶ اشاره کردیم، در واقع ماده ۴۶ در امر ساخت و ساز بسیار مهم است و دست اندرکاران ساخت و ساز باید این ماده را به خوبی بشناسند و موارد آن را بدانند.

لازم به ذکر است که برای اعمال شرایط عمومی پیمان ماده ۴۶، کارفرما نمی تواند به تنهایی و بدون مقدمه اقدام نماید، بلکه لازم است ابتدا شرایط را بررسی نماید و در صورتی که پیمان را مطابق ماده ۴۶ می داند، به پیمانکار اطلاع دهد.

پس از ابلاغ پیمان توسط کارفرما، پیمانکار به مدت ۱۰ روز فرصت دارد تا به کارفرما پاسخ دهد و در صورتی که کارفرما از پاسخ پیمانکار قانع شود، قرارداد به قوت خود باقی می‌ماند، در غیر این صورت کارفرما می‌تواند با رعایت شرایط عمومی پیمان ماده ۴۶ قرارداد را فسخ نماید.

دانلود شرایط عمومی پیمان ماده ۴۶ به تمامی مهندسین، مشاورین و پیمانکاران توصیه میشود. اگر شما اشراف کامل روی بندهای ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان داشته باشید، خیلی هوشمندانه تر میتوانید قدم بردارید. حال اگر در مورد حق فسخ در شرایط عمومی پیمان سوالی دارید از ما بپرسید.