دستورالعمل ایمنی آسانسور و استفاده از آن باید بدانیم
هر آنچه در ارتباط با ایمنی آسانسور و استفاده از آن باید بدانیم، در مطالب پیش رو درج شده است؛ با مطالعه مقاله می‌توان اطلاعات تخصصی و عمومی بیشتری درباره دستورالعمل ایمنی آسانسور و نحوه استفاده از آن کسب کرد. نصب استاندارد آسانسور و سرویس دوره‌ای آن جزو اموری هستند که تاثیر زیادی در سلامت و ایمنی افراد دارد. آسانسورها، مهمترین وسایل نقلیه عمومی در آپارتمان‌های بیشتر از سه طبقه شناخته می‌شود.
به طور کلی یکی از آپشن‌های ویژه برای خرید یا اجاره منزل در آپارتمان‌ها نصب آسانسور است. بنابراین مدیر هر آپارتمان باید با Hse آسانسور آشنایی کافی داشته باشد. HSE، مخفف Health, Safety, and Environment بوده و شامل بازبینی‌های دوره‌ای، تست‌های فنی، تعمیر و نگهداری منظم و جایگزینی قطعات آسیب‌دیده می‌شوند. در ادامه همراه ما باشید تا با نکات ایمنی آسانسور و دستورالعمل ایمنی آسانسور کارگاهی و خانگی بیشتر آشنا شوید. ادامه مطلب طبق مبحث ۱۵ نوشته شده است.
توصیه ایمنی در آسانسور چیست؟
معمولا بر روی کابین آسانسور با اتیکت فلزی یا اتیکت‌های چسبی، توصیه ایمنی در آسانسور درج شده است. مهمترین توصیه‌ها عبارتند از:
عدم استفاده از آسانسور به هنگام زلزله و آتش سوزی
در صورت وقوع زلزله یا آتش‌سوزی، آسانسور یک خطر جدی تلقی می‌شود. ساکنان ساختمان بهتر است برای خروج از ساختمان از پله‌های اضطراری کمک بگیرند. طبق تجربه و تحقیقات میدانی به دست آمده در اکثر مواقع به هنگام زلزله و آتش سوزی آسانسورها گیر کرده باعث توقف ناگهانی آنها می‌شود. در صورت وقوع حریق، معمولاً زبانه‌های آتش به سیستم آسانسور نفوذ کرده و خطر انفجار یا گسترش آتش را افزایش می‌یابد.
آسانسورهای مخصوص حمل بار برای حمل اثاثیه منزل یا بار
از مهمترین نکات ایمنی آسانسور باید به شرایط بار زدن آسانسور اشاره کرد. آسانسور مخصوص حمل بار دارای ظرفیت و ساختار مناسب برای حمل اثاثیه منزل یا بار هستند. طراحی آسانسور بار به گونه‌ای است که از رانده شدن غیرضروری و ناگهانی آسانسور جلوگیری کرده و احتمال بروز حوادث را کاهش می‌دهد. همچنین، برای اطمینان از ایمنی حمل بار و جلوگیری از بارگیری بیش از حد، حتماً وزن مجاز مشخص شده برای آسانسور را رعایت شود.
ظرفیت آسانسور:
استفاده از آسانسور با وزن بیش از حد مجاز، در طولانی مدت خطرناک خواهد بود. وقتی آسانسور با وزن بیش از حد بارگیری شود، فشار زیاد بر روی سیستم آسانسور ایجاد کرده و حوادثی مانند سقوط یا توقف ناگهانی را در پی دارد. اگر در دستورالعمل ایمنی آسانسور تعداد نفرات مشخص شده، حتماً به همان تعداد سوار آسانسور شوند. راستی میتوانید برای فعالیت در حوزه آسانسور، دوره آموزش مبحث ۱۵ را تهیه کنید.
رعایت فاصله ایمنی از درب آسانسور:
در انتظار آسانسور، باید حداقل فاصله‌ای ایمنی از درب آن را رعایت کرد. فاصله‌گذاری از درب آسانسور به منظور ایمنی ساکنان و مخصوصاً کودکان در هنگام باز و بسته شدن درب آسانسور طراحی شده است. ممکن است قسمتی از لباس یا دست کودک به درب آسانسور گیر کرده و آسیب‌های جبران ناپذیری ایجاد شود.
مانع نشدن از خروج یا ورود سایر مسافران
قبل از ورود به آسانسور باید منتظر ماند تا مسافرانی که قصد خروج از آن دارند از کابین آسانسور خارج شده، سپس سوار آسانسور شد.
نکات مهم ایمنی هنگام استفاده از آسانسور
برای استفاده ایمن از آسانسور و جلوگیری از بروز حوادث احتمالی، رعایت نکات زیر ضروری است:
- ظرفیت آسانسور: از پر کردن بیش از حد آسانسور خودداری کنید.
- بستن درب آسانسور: مانع بسته شدن درب آسانسور نشوید و اجازه دهید درب به طور کامل بسته شود.
- فاصله از درب: هنگام ایستادن در آسانسور، کمی از درب فاصله بگیرید.
- تسهیل رفت و آمد: اجازه دهید سایر مسافران به راحتی وارد یا خارج شوند.
- حوادث اضطراری: در هنگام وقوع زلزله یا آتش‌سوزی، از استفاده از آسانسور خودداری کنید.
- دکمه‌های طبقات: از فشردن مکرر دکمه‌ها خودداری کنید.
- تراز بودن کابین: قبل از ورود یا خروج از آسانسور، مطمئن شوید که کابین کاملاً تراز با طبقه است.
- حمل بار: برای حمل بارهای سنگین یا اسباب‌کشی، از آسانسورهای مخصوص بار استفاده کنید.
- کودکان: به کودکان اجازه ندهید که به تنهایی از آسانسور استفاده کنند.
- موانع جلوی درب: از قرار دادن هرگونه مانع جلوی درب آسانسور خودداری کنید.
- دستکاری دکمه‌ها: از دستکاری بی مورد دکمه‌های کنترل آسانسور بپرهیزید.
- ورود و خروج: با دقت و رو به رو وارد یا خارج از کابین شوید.
- گیر کردن در آسانسور: در صورت گیر کردن در آسانسور، آرامش خود را حفظ کرده و با دکمه اضطراری تماس بگیرید.
- نظافت آسانسور: هنگام تمیز کردن آسانسور، از ورود آب به چاه آسانسور جلوگیری کنید.
- تعمیر و نگهداری: کلیه امور مربوط به تعمیر، نصب و سرویس آسانسور را به افراد متخصص بسپارید.
- استفاده انفرادی: در صورت نبودن افراد دیگر در ساختمان، بهتر است از آسانسور به تنهایی استفاده نکنید.
رعایت این نکات ساده، به شما کمک می‌کند تا از سفر ایمن با آسانسور لذت ببرید.
راستی! شما میتوانید کتاب مبحث ۱۵ که موضوع آن آسانسور است را از ازبیلت بوک به صورت فیزیکی با قیمت عالی خریداری کنید.
استاندارد ایمنی آسانسور چیست؟
مدیران ساختمان سالانه از کارشناسان و تکنسین‌ها برای سرویس آسانسور کمک می‌خواهند. کارشناسان برای سرویس سالانه آسانسور موظف هستند نکات ایمنی زیادی را فرا بگیرند. آنها استاندارد ایمنی آسانسور را به طور کامل یاد گرفته و تمامی نکات را اعمال می‌کنند.
- سیستم ترمز آسانسور در شرایط مختلف، از جمله در صورت قطعی برق یا وقوع حادثه، به درستی عمل می‌کند یا خیر؟ که شامل آزمایش فشار و عملکرد ترمز در شرایط اضطراری می‌شود.
- بررسی زاویه و فلکه سیم‌بکسل تا به درستی نصب و تنظیم شود.
- سیم‌های بکسل در حین حرکت آسانسور به درستی اصطکاک داشته و به عنوان سیستم ترمز فعالیت می‌کنند یا خیر؟ تست اصطکاک سیم بکسل با وزنه‌های آزمایشی و آزمون‌های اختصاصی صورت می‌گیرند.
- نصب بودن گارد یا حفاظ سیم بکسل‌ها از دیگر اصول ایمنی آسانسور بوده تا جلوی حوادث ناشی از ورود اشیاء خارجی به داخل سیستم بکسل و توقف ناگهانی آسانسور را بگیرد.
- علامت‌گذاری تراز توقف روی سیم بکسل‌ها کمک می‌کند که در صورت توقف ناگهانی آسانسور، مسافران به سرعت و با سلامت از کابین خارج شوند.
- تست شاقول بودن موتور گیربکس به منظور اطمینان از ایمنی و کارایی موتورگیربکس آسانسور انجام می‌شود. در تست، موتور و گیربکس آسانسور تحت شرایط بارگذاری مشخص (مانند حداکثر وزن بار) قرار گرفته و عملکرد آنها در شرایط مختلف بارگذاری، ارزیابی می‌شود. تست شامل بررسی نیروهای موتور، سرعت و توان موتور، عملکرد ایمنی موتور گیربکس می‌شود.
- تست کشش سیم بکسل‌های روی فلکه اصلی گیربکس از مهمترین دستورالعمل ایمنی آسانسور کارگاهی و مسکونی بوده و به منظور اطمینان از تساوی فشار سیم بکسل‌ها و ایمنی آنها در حالت کارکرد طبیعی آسانسور انجام می‌شود.
- در تست سرخوردگی سیم بکسل‌های روی فلکه اصلی، سیم بکسل‌ها تحت فشار قرار داده می‌شوند تا سطح استحکام و ایمنی آنها بررسی شود. تست به منظور اطمینان از عدم خطر سرخوردگی یا شکستگی سیم بکسل‌ها در شرایط عادی و بارگذاری معمولی آسانسور انجام می‌شود.
تجهیزات ایمنی اسانسور چیست؟
برای حفظ استانداردهای آسانسور به هنگام نصب آسانسور تجهیزات ایمنی آسانسور به طور کامل بررسی شده، سپس اجازه استفاده از آن صادر می‌شود. تجهیزات ایمنی اسانسور عبارتند از:
- دریچه‌های ایمنی در داخل شانه‌های آسانسور نصب می‌شود تا در صورت قطع سیستم ترمز از سقوط ناگهانی آن جلوگیری کند.
- سیستم ترمز هنگامی که برق بنا به هر دلایلی قطع شود آسانسور را متوقف خواهد کرد.
- سیستم حریق در آسانسور مهم و ضروری است. چون در صورت بروز آتش سوزی، کابین را به طبقه مناسبی هدایت کرده و آن را قفل می‌کند.
- کابین دارای سیستم تهویه مناسب بوده و همواره هوای داخل آن تمیز و تازه است.
- کابین باید دارای نورپردازی مناسب بوده و مسافران به راحتی داخل آسانسور حرکت می‌کنند. نورپردازی کابین به گونه‌ای است که در صورت بروز وضعیت اضطراری، نور کافی در کابین خواهد بود.
- طبق آیین نامه ایمنی آسانسور و بالابر، کابین باید دارای امکانات اضطراری مانند تلفن یا دکمه اضطراری برای اطلاع‌رسانی به مراکز مربوطه در صورت بروز حوادث باشد.
- کفشک‌های لغزشی برای جلوگیری از لغزش آسانسور در صورت حرکت ناگهانی و یا توقف ناگهانی کاربرد داشته و به دلیل روانکاری از جنس فلز ساخته می‌شوند.
- کفشک‌های غلطکی به جای کفشک‌های لغزشی در آسانسورهایی با سرعت بیشتر کاربرد دارد.
- ضربه گیر پلی اورتان (جمع کننده انرژی ) برای جذب انرژی حاصل از سقوط آسانسور در صورت قطعی برق و یا سیستم ترمز کاربرد دارند. ضربه گیر پلی اورتان از جنس پلاستیکی ساخته شده و به دلیل خواص جذب انرژی، در برابر ضربه مقاومت بالایی دارد.
ضربه گیر فنری (جمع کننده انرژی) برای جذب انرژی حاصل از سقوط آسانسور در صورت قطعی برق یا سیستم ترمز کاربرد داشته و از جنس فلزی ساخته می‌شوند. ضربه گیر فنری به دلیل طراحی خاصشان، در برابر ضربه مقاومت بالایی دارند.
تجهیزات و وسایل ایمنی آسانسور
برای اطمینان از عملکرد ایمن و بدون خطر آسانسور، مجموعه کاملی از تجهیزات و وسایل ایمنی در آن تعبیه شده است. این تجهیزات به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در صورت بروز هرگونه مشکل یا خطر، به طور خودکار عمل کرده و از وقوع حادثه جلوگیری کنند. در ادامه به برخی از مهمترین این تجهیزات و نحوه عملکرد آنها می‌پردازیم:
ترمز ایمنی آسانسور
مهم ترین قطعه برای ایمنی آسانسور، ترمز ایمنی است.
وظیفه: ترمز ایمنی یا پاراشوت، در صورتی که سرعت آسانسور به طور ناگهانی افزایش پیدا کند، فعال می‌شود. این ترمز با گرفتن ریل‌های راهنما، باعث توقف سریع و ایمن آسانسور می‌شود.
انواع: ترمزهای ایمنی به دو نوع لحظه ای و تدریجی تقسیم می‌شوند. برای آسانسورهای با سرعت بالا، حتماً باید از نوع تدریجی استفاده شود.
گاورنر آسانسور، از تجهیزات و قطعات ایمنی آسانسور
وظیفه: گاورنر یک دستگاه مکانیکی است که سرعت آسانسور را کنترل می‌کند. اگر سرعت آسانسور از حد مجاز بیشتر شود، گاورنر فعال شده و ترمز ایمنی را به کار می‌اندازد.
سیم بکسل: سیم بکسل گاورنر باید بسیار قوی و انعطاف‌پذیر باشد تا در صورت نیاز بتواند نیروی زیادی را تحمل کند.
ضربه گیر ، از وسایل ایمنی آسانسور
وظیفه: ضربه گیرها در پایین‌ترین نقطه حرکت کابین و وزنه تعادل نصب می‌شوند و در صورت برخورد کابین یا وزنه تعادل به آنها، انرژی جنبشی را جذب کرده و از آسیب دیدن آنها جلوگیری می‌کنند.
انواع: ضربه گیرها انواع مختلفی دارند که انتخاب نوع مناسب به سرعت و ظرفیت آسانسور بستگی دارد.
سایر تجهیزات ایمنی آسانسور
سوئیچ‌های حد: این سوئیچ‌ها برای محدود کردن حرکت کابین در چاه آسانسور استفاده می‌شوند و از برخورد کابین به سقف یا کف چاه جلوگیری می‌کنند.
کابل‌های ایمنی: این کابل‌ها به عنوان یک لایه محافظتی اضافی عمل می‌کنند و در صورت پارگی کابل اصلی، از سقوط کابین جلوگیری می‌کنند.
سیستم تهویه: سیستم تهویه مناسب برای تأمین هوای تازه و جلوگیری از تجمع گرما و رطوبت در کابین آسانسور ضروری است.
سیستم روشنایی اضطراری: در صورت قطع برق، سیستم روشنایی اضطراری به طور خودکار روشن می‌شود تا مسافران بتوانند از آسانسور خارج شوند.
دکمه اضطراری: این دکمه در داخل کابین آسانسور قرار دارد و در مواقع اضطراری، مسافران می‌توانند با فشار دادن آن، درخواست کمک کنند.
عملکرد ترمز الکترومکانیکی در آسانسور
مهم ترین بخش برای ایمنی آسانسور، ترمز الکترومکانیکی است. سیستم ترمزگذاری در آسانسور، عنصری حیاتی است که وظیفه توقف ایمن و سریع کابین را در صورت قطع برق یا بروز هرگونه اختلال در سیستم کنترل بر عهده دارد. به همین منظور، استفاده از ترمز الکترومکانیکی اصطکاکی به عنوان یک الزام ایمنی در آسانسورها مطرح می‌شود.
مکانیسم عملکرد این نوع ترمز به شرح زیر است:
فعال‌سازی خودکار: در صورت قطع برق یا فرمان توقف، ترمز به صورت خودکار عمل کرده و کابین را متوقف می‌کند.
عدم تأخیر در عملکرد: پس از قطع برق‌دهی به سیم‌پیچ ترمز، مکانیسم ترمز باید بدون هیچ‌گونه تأخیری فعال شود.
نیروی فنر: نیروی لازم برای فشردن لنت‌های ترمز بر روی دیسک یا استوانه، توسط فنر تأمین می‌شود.
لنت‌های نسوز: حداقل دو عدد لنت ترمز نسوز برای اطمینان از عملکرد ایمن و پایدار ترمز در شرایط مختلف استفاده می‌شود.
ممنوعیت استفاده از ترمز نواری: به دلیل محدودیت‌های عملکردی و ایمنی، استفاده از ترمزهای نواری در آسانسورها مجاز نیست.
وجود چرخ طیار: برای اطمینان از توقف ایمن کابین در نزدیک‌ترین طبقه در صورت بروز شرایط اضطراری، وجود چرخ طیار یا مکانیسم مشابه ضروری است.
حفاظت از اجزای گردنده: تمامی اجزای گردنده با سطح ناصاف مانند زنجیرها و چرخ‌دنده‌ها باید به منظور جلوگیری از آسیب به افراد و تجهیزات، به طور کامل محافظت شوند.
رنگ‌آمیزی اجزای گردنده: کلیه اجزای گردنده با سطح صاف باید به رنگ زرد رنگ‌آمیزی شوند تا به راحتی قابل تشخیص بوده و خطر برخورد با آنها کاهش یابد.
در مجموع، ترمز الکترومکانیکی اصطکاکی به عنوان یک سیستم ایمنی حیاتی در آسانسورها عمل می‌کند و با عملکرد سریع و مطمئن خود، از بروز حوادث احتمالی جلوگیری می‌کند.
تفاوت دستورالعمل ایمنی آسانسور کارگاهی با خانگی
آسانسورهای کارگاهی و خانگی هر دو برای جابجایی افراد و بار استفاده می‌شوند، اما به دلیل تفاوت در محیط کاربری، ظرفیت، و نوع بار، دستورالعمل‌های ایمنی متفاوتی دارند. در ادامه به برخی از مهمترین تفاوت‌ها اشاره می‌شود:
محیط کاربری
آسانسور کارگاهی: در محیط‌های ساختمانی و صنعتی استفاده می‌شود و اغلب در معرض شرایط سخت و متغیر مانند گرد و غبار، رطوبت، ارتعاشات و تغییرات دمایی قرار دارد.
آسانسور خانگی: در ساختمان‌های مسکونی و تجاری کوچک‌تر استفاده می‌شود و شرایط کاربری آن به مراتب پایدارتر است.
ظرفیت و بار
آسانسور کارگاهی: معمولاً ظرفیت بالاتری دارد و برای جابجایی بارهای سنگین مانند مصالح ساختمانی طراحی شده است.
آسانسور خانگی: ظرفیت کمتری دارد و عمدتاً برای جابجایی افراد و بارهای سبک‌تر استفاده می‌شود.
ایمنی
آسانسور کارگاهی: به دلیل شرایط کاری سخت‌تر، نیاز به سیستم‌های ایمنی قوی‌تر و پیچیده‌تری دارد. این سیستم‌ها باید بتوانند در برابر شرایط سخت محیطی مقاومت کنند و از بروز حوادث جلوگیری کنند.
آسانسور خانگی: سیستم‌های ایمنی آن ساده‌تر است و برای استفاده در محیط‌های مسکونی طراحی شده است.
بازرسی و نگهداری
آسانسور کارگاهی: به دلیل استفاده مداوم در شرایط سخت، نیاز به بازرسی و نگهداری دوره‌ای بیشتری دارد. این بازرسی‌ها باید توسط افراد متخصص و با استفاده از تجهیزات مناسب انجام شود.
آسانسور خانگی: بازرسی و نگهداری آن به اندازه آسانسور کارگاهی ضروری است، اما به دلیل شرایط کاربری ساده‌تر، فاصله زمانی بین بازرسی‌ها می‌تواند بیشتر باشد.
چک لبست موارد ایمنی آسانسور
جمع بندی در مورد دستورالعمل ایمنی آسانسور
در آخر، سعی کردیم با یک زبان ساده هر آنچه در ارتباط با ایمنی آسانسور و سرویس دوره‌ای آن باید بدانیم را توضیح داده و اصول اولیه و نکات ایمنی آسانسور را بیان کنیم. اگر در مورد نکات ایمنی آسانسور و دستورالعمل ایمنی آسانسور کارگاهی و خانگی سوالی برایتان پیش آمده به سراغ مبحث ۱۵ بروید. راستی آموزشگاه ما آموزش مبحث ۱۵ را نیز تولید کرده است.
