معرفی انواع تجهیزات ایمنی و کاربرد هر یک در حوزه کاری مشخص شده
بلا شک استفاده از انواع تجهیزات ایمنی در محیط کاری ضروریه. این لوازم ایمنی نه تنها محیطی امن برای کارکنان فراهم می‌کند، بلکه آرامش خاطر آنها را در مواجهه با خطرات جسمانی نیز افزایش می‌دهد. مورد داشتیم که یک پیمانکار برای تهیه نکردن تجهیزات ایمنی کارگاه، ۲۰۰ میلیون خسارت داده. پس لازم هست که تامین انواع و اقسام تجهیزات ایمنی را در دستور کار قرار بدهید.
همانطور که میدونید استفاده درست از لوازم ایمنی و به‌کارگیری صحیح آنها، از وقوع حوادث جدی در حین انجام کار جلوگیری کرده و نشان‌دهنده‌ی رویکردی هوشمندانه و مسئولانه در حفظ سلامت و ایمنی افراد است. این تجهیزات در صنایعی مانند ساخت‌وساز، تولید، پزشکی، آزمایشگاه‌ها، کار با مواد شیمیایی، آتش‌نشانی و حتی فعالیت‌های روزمره مانند جوشکاری یا کار در ارتفاع به کار می‌روند. در ادامه مقاله، به معرفی انواع لوازم حفاظت فردی خواهیم پرداخت تا در حوزه کاری خود، از آنها استفاده نمایید. واقها ریسک زیادی کردید اگه قبلا بدون کلاه ایمنی و دستکش، لباس کار و… کار میکرددید. خب در ادامه بریم سر اصل مطلب.
تجهیزات ایمنی، چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
بریم سراغ لپ کلام. یعنی بررسی ویژگی های تجهیزات ایمنی. ببینید دوستان! تجهیزات حفاظت فردی PPE شامل ابزارها و لوازمی است که افراد با استفاده از آنها، خود را در برابر خطرات احتمالی در محیط کار محافظت می‌کنند. این تجهیزات باید دارای ویژگی‌های زیر باشند تا کارایی و ایمنی لازم را تأمین کنند:
- تناسب با نوع کار: هر وسیله حفاظتی باید متناسب با نوع فعالیت و خطرات مرتبط با آن انتخاب شود.
- تأمین حفاظت کامل: تجهیزات باید به گونه‌ای طراحی شده باشند که ایمنی کاربر را به طور کامل تضمین کنند.
- راحتی در استفاده: استفاده از این وسایل باید ساده و بدون ایجاد ناراحتی برای کاربر باشد.
- تناسب اندازه: تجهیزات باید متناسب با ابعاد بدنی فرد استفاده‌کننده باشند تا کارایی بهتری داشته باشند.
- عدم ایجاد خطر: خود وسیله حفاظتی نباید عاملی برای ایجاد خطرات جدید باشد.
- قابلیت استفاده عمومی: این تجهیزات باید با حداقل آموزش برای همه افراد قابل استفاده باشند.
- مطابقت با استانداردهای HSE: تجهیزات باید با استانداردها، دستورالعمل‌ها و برنامه‌های ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) سازگار باشند.
- رعایت دستورالعمل‌های تولیدکننده: استفاده از تجهیزات باید مطابق با راهنمایی‌های ارائه‌شده توسط تولیدکننده باشد.
- وجود علائم هشداردهنده و راهنما: در محیط کار باید علائم آگاهی‌دهنده و راهنمای استفاده از تجهیزات به تعداد کافی وجود داشته باشد.
رعایت این ویژگی‌ها باعث میشود تجهیزات حفاظت فردی به‌طور مؤثر از کاربران در برابر خطرات محافظت کنند و ایمنی محیط کار را افزایش دهند.
مطلب مرتبط: خطرات رایج در ساخت و ساز
انواع دسته بندی تجهیزات ایمنی کار که تهیه آن از واجبات است
تجهیزات ایمنی کار مجموعه‌ای از ابزارها و وسایلی هستند که برای محافظت از کارکنان و کاهش خطرات ناشی از فعالیت‌های صنعتی و محیط‌های کاری استفاده می‌شوند. این تجهیزات با هدف پیشگیری از حوادث، کاهش آسیب‌ها و حفظ سلامت و ایمنی کارکنان طراحی شده‌اند. در ادامه به برخی از انواع اصلی این تجهیزات اشاره میشود:
- پوشش‌های ایمنی: این دسته شامل کلاه ایمنی، عینک محافظ، ماسک تنفسی، دستکش، کفش ایمنی و لباس‌های محافظ است. این تجهیزات از بدن کارکنان در برابر خطراتی مانند ضربه، بریدگی، حرارت، مواد شیمیایی و ذرات معلق محافظت می‌کنند.
- تجهیزات حفاظتی: این گروه شامل کمربند ایمنی، بندبازکن، کیسه نجات، طناب و سیستم‌های فرود اضطراری است. این وسایل برای جلوگیری از سقوط از ارتفاع، مقابله با خطرات آتش‌سوزی و انجام عملیات نجات در شرایط اضطراری استفاده می‌شوند.
- تجهیزات اطفاء حریق: این تجهیزات شامل کپسول‌های آتش‌نشانی، سیستم‌های اعلام حریق و دستگاه‌های اطفاء حریق است که برای کنترل و خاموش کردن آتش‌سوزی‌ها طراحی شده‌اند.
- تجهیزات ایمنی الکتریکی: این دسته شامل دستگاه‌های قطع برق، پوشش‌های عایق، علائم هشداردهنده الکتریکی و تجهیزات زمین‌کاری است. این وسایل برای جلوگیری از برق‌گرفتگی، شوک الکتریکی و سایر حوادث مرتبط با برق استفاده می‌شوند.
- تجهیزات حفاظتی شیمیایی: این تجهیزات شامل ماسک‌های تنفسی ویژه، لباس‌های محافظ شیمیایی و دستکش‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی است. این وسایل از کارکنان در برابر تماس با مواد شیمیایی خطرناک و استنشاق گازهای سمی محافظت می‌کنند.
- سایر تجهیزات ایمنی: این گروه شامل سیستم‌های هشدار و اعلام خطر، تجهیزات ایمنی نصب‌شده روی ماشین‌آلات و خطوط تولید است که برای افزایش ایمنی در محیط‌های صنعتی و جلوگیری از حوادث ناخواسته استفاده می‌شوند.
مطلب مرتبط: دستورالعمل ایمنی تاسیسات برقی کارگاه های ساختمانی
معرفی انواع تجهیزات ایمنی کار مو به مو
۱. لباس کار از مهم ترین تجهیزات ایمنی که واقعا ضروری است
لباس کار یکی از مهم‌ترین تجهیزات در لیست لوازم ایمنی است و اصلا نباید نادیده گرفته شود. در پروژه‌های ساختمانی، معمولاً از لباس‌های سرهمی با زیپ به جای دکمه استفاده میشود تا پوشیدن و درآوردن آن سریع و آسان باشد. قد لباس کار باید استاندارد و متناسب با قد فرد باشد تا مانع حرکت طبیعی نشود. همچنین، قسمت مچ دست و پا کمی تنگ‌تر طراحی میشود تا انجام کارها راحت‌تر شود. جنس لباس کار معمولاً از الیاف طبیعی مانند پنبه یا ابریشم انتخاب میشود تا در برابر جرقه یا حرارت ناشی از جوشکاری مقاوم باشد. جیب‌های لباس نیز باید مجهز به زیپ باشند تا در صورت بروز حادثه، لوازم داخل جیب در جای خود باقی بمانند و تعادل فرد را به هم نزنند.
۲. کفش ایمنی از موارد حیاتی مخصوصا در محیط های صنعتی
کفش ایمنی یکی از تجهیزات ضروری برای محافظت از پاها در محیط‌های صنعتی است. بیشترین خطراتی که پاها را تهدید می‌کنند، شامل سقوط اجسام سنگین روی پنجه‌ها یا برخورد با قطعات تیز و برنده است. به همین دلیل، کفش‌های ایمنی مجهز به پنجه‌های محافظ فولادی هستند و کفه آنها از مواد انعطاف‌پذیر مانند پلی‌اورتان ساخته میشود. بسته به نوع شغل، پنجه کفش می‌تواند از جنس چرم، عایق برق یا عایق شیمیایی نیز باشد تا در برابر خطرات خاص مقاومت کند.
۳. دستکش ایمنی از مهم ترین تجهیزات ایمنی که اگه نباشه نباید کار کنی
انتخاب نوع دستکش به خطرات و تهدیداتی بستگی دارد که فرد در محیط کار با آنها مواجه است. مشاغلی مانند جوشکاری، نجاری، برشکاری و کارهای تأسیساتی به دلیل استفاده مداوم از دست‌ها، نیازمند دستکش‌های ایمنی هستند. دستکش‌ها به عنوان بخشی ضروری از تجهیزات ایمنی کارگاهی، از حوادثی مانند بریدگی، زخم، برق‌گرفتگی و سوراخ‌شدن دست جلوگیری می‌کنند. به همین دلیل، وجود آنها در لیست لوازم ایمنی مهم است. جنس دستکش‌ها معمولاً از الیاف طبیعی، پارچه یا چرم است تا مقاومت و انعطاف لازم را داشته باشند.
خبر خوب! برای خرید کتاب مبحث ۱۲ (ایمنی، بهداشت کار و حفاظت در حین اجرا کار) با قیمت مناسب، به سایت ازبیلت بوک رجوع کنید.
۴. کلاه ایمنی از موارد ۱۰۰ درصد ضروری برای حفظ ایمنی
کلاه ایمنی یا باشلق، وسیله‌ای ضروری برای محافظت از سر در برابر حوادثی مانند سقوط اجسام از ارتفاع است. این وسیله سر را در مقابل اجسام تیز و برنده نیز محافظت می‌کند. جنس کلاه ایمنی باید از پلی‌کربنات سنگین باشد و داخل آن مجهز به بندهای محکم باشد تا سر با پوسته کلاه تماس مستقیم نداشته باشد. پس از هر ضربه شدید، کلاه باید تعویض شود، زیرا ممکن است مقاومت آن کاهش یافته باشد. کلاه ایمنی باید سبک، ضدآتش و مقاوم در برابر مواد شیمیایی و نفتی باشد. طبق آیین نامه ایمنی امور پیمانکاری، پیمانکار موظف است که کلاه ایمنی برای کارکنان، کارگران و مهندسین فراهم کند.
متاسفانه خیلی از کارگران، مهندسین و نیروهای کار در تایستان کلا و دستکش دست نمیکنن چون گرمشون میشه ولی باید گرما رو تحمل کرد و حتما حتما از کلا و دستکش استفاده کرد.
۵. گوشی ایمنی برای برخی از کارگاه ها مثل جوشکاری
در محیط‌های پرسر و صدا، استفاده از گوشی‌های ایمنی برای جلوگیری از آسیب‌های شنوایی، کاهش تمرکز، اختلال در روابط اجتماعی و تأثیرات منفی بر سلامت جسمی و روانی افراد توصیه میشود. بر اساس استانداردهای موسسات NIOSH و OSHA، اگر سطح صدا در محیط کار بیش از ۸۵ دسی‌بل باشد، استفاده از گوشی ایمنی الزامی است. گوشی‌های ایمنی در انواع مختلفی طراحی می‌شوند که با توجه به ساعات استفاده و میزان حفاظت مورد نیاز انتخاب می‌گردند.
۶. عینک ایمنی (گاگل) برای برخی از کارگاه ها
عینک‌های ایمنی یا گاگل‌ها از لنزهای شیشه‌ای یا پلاستیکی ساخته می‌شوند و برای محافظت از چشم در برابر آلودگی‌های محیطی و برخورد اجسام خطرناک استفاده می‌شوند. با توجه به تنوع مشاغل، انواع مختلفی از عینک‌های ایمنی وجود دارد. چشم‌ها به عنوان یکی از حساسترین اعضای بدن، نیاز به محافظت ویژه در برابر عوامل خطرناکی مانند ذرات معلق، پاشش مواد مذاب، مواد شیمیایی، بخارهای سمی، اجسام ریز و پرتوهای مضر دارند.
عینک‌های ایمنی باید مطابق با استاندارد ANSI Z87.1 طراحی و تولید شوند. انواع این تجهیزات شامل عینک جوشکاری، عینک برشکاری، گاگل محافظ پرتوی لیزر و عینک محافظ مواد شیمیایی می‌باشند.
۷. محافظ صورت (شیلد ایمنی)
شیلد محافظ صورت ابزاری است که برای محافظت از اجزای صورت در مشاغل پرخطر مانند جوشکاری و تراشکاری استفاده میشود. این وسیله به ویژه در مواقعی که احتمال آسیب به صورت و چشم‌ها وجود دارد، ضروری است و به عنوان یک لایه محافظتی اضافی عمل می‌کند.
۸. ماسک تنفسی شاید برای همه کارگاه ها ضروری نباشه
گرد و غبار، گازهای سمی و حلال‌های شیمیایی موجود در صنعت، در صورت ورود به بدن از طریق تنفس، می‌توانند باعث تحریکات ریوی، عفونت‌ها و بیماری‌های تنفسی شوند. در محیط‌هایی که نمی‌توان با استفاده از وسایل کنترلی، سطح این آلودگی‌ها را در حد استاندارد نگه داشت، استفاده از وسایل حفاظت تنفسی مانند ماسک ضروری است. ماسک‌های تنفسی باید بر اساس نوع آلاینده موجود در محیط انتخاب شوند.
ماسک‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- ماسک‌های ضد گرد و غبار: این ماسک‌ها از جنس پنبه، دستمال کاغذی یا الیاف مختلف ساخته می‌شوند و با جذب ذرات معلق، از ورود آنها به ریه‌ها و کیسه‌های هوایی جلوگیری می‌کنند.
- ماسک‌های ضد گاز و بخار: این ماسک‌ها با مواد شیمیایی خنثی‌کننده آغشته شده‌اند و از ورود گازها و بخارهای سمی به سیستم تنفسی جلوگیری می‌کنند.
استفاده از ماسک تنفسی در تمامی امور کارگاهی واجب نیست. برای مثال اموری که با مواد شیمیایی، مصالح شیمیایی، گرد و موادی که باعث ایجاد اختلال در تنفس میشود ضروری است. در چک لیست اصول ایمنی در کارگاه ها، دستورالعمل ایمنی در کارگاه ساختمانی مواردی که باید فراهم شود؛ مشخص شده است.
۹. کمربند ایمنی برای رفتن به ارتفاع
کارگرانی که در ارتفاعات فعالیت می‌کنند، برای جلوگیری از سقوط نیاز به کمربندهای ایمنی دارند. این تجهیزات با اتصال به طناب‌های محکم و داربست، ایمنی کاربران را تأمین می‌کنند. کمربندهای ایمنی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:
- کمربند ایمنی معمولی: این نوع کمربند دور کمر بسته میشود و از سقوط کامل فرد جلوگیری می‌کند. با این حال، فشار ناشی از سقوط به کمر فرد وارد میشود، به همین دلیل معمولاً در ارتفاع‌های کم استفاده میشود.
- کمربند ایمنی تمام بدن: این کمربند به قسمت‌های مختلف بدن متصل میشود و فشار ناشی از سقوط را به طور مساوی در بدن توزیع می‌کند. در نتیجه، آسیب‌های کمتری به فرد وارد میشود و برای کار در ارتفاع‌های بالا مناسب‌تر است.
۱۰. کپسول‌های آتش‌نشانی لوازم ایمنی خیلی مهم
بیشتر ساختمان‌ها مجهز به تجهیزات دستی آتش‌نشانی هستند که برای مهار آتش‌های کوچک قبل از گسترش و کنترل آنها طراحی شده‌اند. کپسول‌های آتش‌نشانی قابل حمل با عوامل خاموش‌کننده متنوعی مانند آب، پودر خشک، مواد شیمیایی مرطوب، دی‌اکسید کربن و پتوی آتش‌نشانی عرضه می‌شوند. هر یک از این مواد برای مقابله با انواع خاصی از آتش‌سوزی‌ها مناسب هستند.
۱۱. پتوی آتش‌نشانی
پتوهای آتش‌نشانی برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های کلاس F طراحی شده‌اند که ناشی از روغن‌ها و چربی‌های آشپزی هستند. به همین دلیل، این پتوها معمولاً در محیط‌های آشپزخانه نصب می‌شوند، جایی که احتمال وقوع آتش‌سوزی کلاس F بیشتر است.
۱۲. قرقره شلنگ آتش‌نشانی
قرقره‌های شلنگ آتش‌نشانی برای مقابله با آتش‌سوزی‌های کلاس A ایده‌آل هستند. این نوع آتش‌سوزی‌ها معمولاً توسط مواد قابل اشتعال مانند کاغذ، چوب و لاستیک ایجاد می‌شوند. از آنجایی که این شلنگ‌ها از آب استفاده می‌کنند، برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های الکتریکی مناسب نیستند. برای مقابله با آتش‌سوزی‌های الکتریکی، از کپسول‌های آتش‌نشانی دی‌اکسید کربن استفاده میشود که به طور ویژه برای این نوع آتش طراحی شده‌اند.
سوالات متداول در مورد انواع تجهیزات ایمنی که شاید سوال شما هم باشه:
تجهیزات حفاظت فردی PPE چیست؟
تجهیزات حفاظت فردی PPE شامل ابزارها و وسایلی است که افراد برای محافظت از خود در برابر خطرات محیط کار استفاده می‌کنند. این تجهیزات شامل کلاه ایمنی، عینک محافظ، ماسک تنفسی، دستکش، کفش ایمنی، لباس‌های محافظ و سایر وسایل مشابه می‌شوند. هدف اصلی PPE کاهش مواجهه با خطرات و جلوگیری از آسیب‌های جسمی است.
چگونه می‌توان مناسب‌ترین تجهیزات ایمنی را انتخاب کرد؟
انتخاب مناسب‌ترین تجهیزات ایمنی به نوع فعالیت، خطرات موجود در محیط کار و استانداردهای ایمنی مرتبط بستگی دارد. برای مثال، در محیط‌های پرسر و صدا از گوشی ایمنی و در محیط‌های شیمیایی از ماسک‌های تنفسی و لباس‌های محافظ شیمیایی استفاده میشود.
آیا انواع تجهیزات ایمنی نیاز به نگهداری خاصی دارند؟
بله، تجهیزات ایمنی باید به‌طور منظم بررسی، تمیز و در صورت نیاز تعویض شوند. برای مثال، کپسول‌های آتش‌نشانی باید به‌طور دوره‌ای شارژ شوند و کلاه‌های ایمنی پس از هر ضربه شدید باید تعویض گردند.
آیا انواع تجهیزات ایمنی برای همه مشاغل یکسان هستند؟
خیر، تجهیزات ایمنی با توجه به نوع شغل و خطرات مرتبط با آن متفاوت هستند. برای مثال، کارگران ساختمانی به کمربند ایمنی و کلاه ایمنی نیاز دارند، در حالی که کارکنان آزمایشگاه‌ها به ماسک‌های تنفسی و عینک محافظ نیازمندند.
آیا تجهیزات ایمنی می‌توانند کاملاً از حوادث جلوگیری کنند؟
تجهیزات ایمنی خطرات را به طور چشمگیری کاهش می‌دهند، اما نمی‌توانند به طور کامل از همه حوادث جلوگیری کنند. آموزش صحیح، رعایت دستورالعمل‌ها و استفاده مناسب از تجهیزات ایمنی نقش کلیدی در کاهش حوادث دارند.
انواع تجهیزات ایمنی برای کار در ارتفاع چه مواردی هستند؟
برای کار در ارتفاع، تجهیزات ایمنی مانند کمربند ایمنی، طناب‌های نجات، هارنس و سیستم‌های فرود اضطراری استفاده می‌شوند. این تجهیزات از سقوط و آسیب‌های ناشی از آن جلوگیری می‌کنند.
انواع تجهیزات ایمنی برای کار با برق چه مواردی هستند؟
برای کار با برق، تجهیزات ایمنی مانند دستکش‌های عایق، کفش‌های ایمنی ضد برق، کلاه‌های ایمنی و ابزارهای عایق‌بندی شده استفاده می‌شوند. این تجهیزات از برق‌گرفتگی و شوک الکتریکی جلوگیری می‌کنند.
کلام آخر در مورد انواع تجهیزات ایمنی
درآخر، انواع تجهیزات ایمنی نه تنها ابزاری برای محافظت از جان و سلامت ما هستند، بلکه نمادی از مسئولیت‌پذیری و احترام به زندگی و کار در محیطی امن و مطمئن محسوب می‌شوند. این تجهیزات، از کلاه ایمنی ساده تا سیستم‌های پیچیده نجات، هر کدام داستانی از پیشگیری، هوشیاری و مراقبت را روایت می‌کنند. انتخاب و استفاده صحیح از آنها، نه تنها از حوادث ناگوار جلوگیری می‌کند، بلکه اعتماد به نفس و آرامش خاطر را در محیط کار به ارمغان می‌آورد. پس بیایید با رعایت اصول ایمنی و به‌کارگیری تجهیزات مناسب، نه تنها از خود، بلکه از همکاران و اطرافیانمان نیز محافظت کنیم. زیرا ایمنی، تنها یک انتخاب نیست، بلکه یک سبک زندگی است که ارزش هر لحظه از زندگی ما را تضمین می‌کند.
