برچسب انرژی در ساختمان چیست؟ (انواع، مزایا و محاسبه رده آن)
برچسب انرژی در ساختمان با هدف ارزیابی میزان مصرف انرژی، بازدهی انرژی، و مقدار تولید گازهای گلخانه‌ای در ساختمان‌ها طراحی شده است. این برچسب به‌عنوان یک ابزار اطلاع‌رسانی، میزان مصرف انرژی ساختمان را در شرایط معمولی نشان می‌دهد و آن را در قالب رده‌های مختلف انرژی دسته‌بندی می‌کند.
رده‌بندی انرژی ساختمان‌ها مفاهیمی مانند وضعیت مصرف انرژی سالانه، میزان صرفه‌جویی، و هزینه‌های مرتبط با انرژی را مشخص می‌کند. این رده‌ها به‌صورت نوارهای رنگی از سبز تا قرمز و با حروف انگلیسی از A تا G نمایش داده می‌شوند. در این سیستم، رنگ سبز و حرف A نشان‌دهنده‌ی بالاترین بازدهی و کمترین مصرف انرژی است، در حالی که رنگ قرمز و حرف G پایین‌ترین سطح بازدهی را نشان می‌دهد. برچسب انرژی ساختمان به مالکان و ساکنان ساختمان‌ها کمک می‌کند تا با آگاهی بیشتر، در جهت بهبود بهره‌وری انرژی و کاهش هزینه‌ها گام بردارند.
برچسب انرژی ساختمان چیست؟
گواهی‌نامه برچسب انرژی ساختمان سندی است که نشان‌دهنده‌ی میزان کارایی و بهره‌وری انرژی یک ساختمان می‌باشد. این گواهی‌نامه، پس از بررسی و تأیید توسط بازرس انرژی ساختمان، بر اساس استانداردهای ملی ایران با شماره‌های ۱۴۲۵۳ (برای ساختمانهای مسکونی) و ۱۴۲۵۴ (برای ساختمانهای غیرمسکونی) صادر می‌شود.
برچسب انرژی ساختمان برای اولین بار در اوایل سال ۱۳۹۴ توسط سازمان ملی استاندارد ایران ابلاغ شد. در این سیستم، رده‌های انرژی مصرفی ساختمان‌ها از A تا G درجه‌بندی شده‌اند، به‌طوری که یک ساختمان با رتبه‌ی A، تا ۵ برابر کمتر از ساختمانی با رتبه‌ی G انرژی مصرف می‌کند.
سازمان استاندارد در زمان ابلاغ این طرح، دریافت برچسب انرژی را برای ساختمانهای مسکونی اختیاری اعلام کرد و آن را به عنوان یک ابزار تشویقی در نظر گرفت تا سازندگان و مالکان را به رعایت اصول بهینه‌سازی مصرف انرژی و توجه به مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان ترغیب کند. این اقدام گامی مهم در جهت کاهش مصرف انرژی و افزایش آگاهی درباره‌ی اهمیت ساختمانهای پایدار و دوستدار محیط زیست است.
در ویرایش سال ۱۴۰۱ استاندارد برچسب انرژی ساختمان موارد زیر تدوین و منتشر گردید.
- – ساختمانهای مسکونی – تعیین معیار مصرف انرژی و دستورالعمل برچسب انرژی INSO 14253
- – ساختمانهای غیر مسکونی – تعیین معیار مصرف انرژی و دستورالعمل برچسب انرژی – قسمت ۱: الزامات کلی INSO 14254-1
- – ساختمانهای غیر مسکونی – تعیین معیار مصرف انرژی و دستورالعمل برچسب انرژی – قسمت ۲: ساختمانهای اداری INSO 14254-2
- – ساختمانهای غیر مسکونی – تعیین معیار مصرف انرژی و دستورالعمل برچسب انرژی – قسمت ۳: ساختمانهای آموزشی INSO 14254-3
دانلود مستقیم پی دی اف مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان ویرایش ۱۳۸۹ (صرفه جویی در مصرف انرژی)
خرید کتاب فیزیکی مبحث نوزدهم از انتشاراتی ازبیلت بوک با قیمت ویژه
اطلاعات موجود در برچسب انرژی ساختمان
برچسب انرژی ساختمان حاوی اطلاعات مهمی است که به‌طور خلاصه در تصویر آن قابل مشاهده است. این اطلاعات شامل موارد زیر می‌باشد:
- علامت استاندارد و نام برچسب: در بخش بالایی برچسب، علامت استاندارد و نام آن درج شده است که نشان‌دهنده‌ی تأییدیه‌ی سازمان مربوطه می‌باشد.
- رده‌ی انرژی ساختمان: رده‌ی انرژی ساختمان با استفاده از یک فلش یا علامت در کنار رده‌های A تا G مشخص می‌شود. این رده نشان‌دهنده‌ی میزان بازدهی انرژی ساختمان است، به‌طوری که رده‌ی A بالاترین بازدهی و رده‌ی G پایین‌ترین بازدهی را نشان می‌دهد.
- نسبت انرژی (R): این نسبت با حرف R نمایش داده می‌شود و نشان‌دهنده‌ی نسبت انرژی مصرفی ساختمان مورد بررسی به یک ساختمان ایده‌آل است. مقدار این نسبت بین صفر تا یک متغیر است و هر چه به عدد یک نزدیک‌تر باشد، نشان‌دهنده‌ی مصرف انرژی کمتر و نزدیکی به رده‌های بالاتر است.
- شاخص مصرف انرژی ساختمان: این شاخص میزان مصرف انرژی اولیه‌ی ساختمان را به‌صورت سالانه و بر اساس زیربنای مفید آن نشان می‌دهد. واحد این شاخص کیلووات‌ساعت بر مترمربع بر سال است. رده‌بندی انرژی ساختمان بر اساس مقایسه‌ی شاخص انرژی ساختمان اصلی با شاخص انرژی ساختمان ایده‌آل تعیین می‌شود.
- کاربری ساختمان: نوع کاربری ساختمان در برچسب انرژی مشخص می‌شود. این کاربری می‌تواند شامل ساختمانهای اداری (خصوصی یا دولتی)، ساختمانهای مسکونی کوچک (زیربنای کمتر از هزار مترمربع) یا بزرگ (زیربنای بیش از هزار مترمربع) باشد.
- شرایط اقلیمی: ساختمان‌ها بر اساس شرایط اقلیمی منطقه‌ای که در آن قرار دارند، به ۸ دسته تقسیم می‌شوند. این دسته‌ها شامل مناطق بسیار گرم و مرطوب، بسیار گرم و خشک، گرم و خشک، نیمه‌خشک، نیمه‌معتدل و بارانی، معتدل و بارانی، سرد و بسیار سرد هستند. شرایط اقلیمی در تعیین میزان انرژی مصرفی برای گرمایش و سرمایش ساختمان نقش مهمی دارد.
- زیربنای مفید ساختمان: زیربنای مفید شامل فضاهای کنترل‌شده‌ی ساختمان است که انرژی برای روشنایی، گرمایش یا سرمایش در آن‌ها مصرف می‌شود. این فضاها می‌توانند شامل اتاق‌ها، راهروها و سایر بخش‌های اصلی ساختمان باشند. زیربنای مفید برای محاسبه‌ی انرژی مصرفی در واحد سطح استفاده می‌شود.
این اطلاعات به‌طور جامع و دقیق، عملکرد انرژی ساختمان را نشان می‌دهند و به مالکان و ساکنان کمک می‌کنند تا در جهت بهبود بهره‌وری انرژی و کاهش هزینه‌ها اقدام کنند.
بیشتر بدانید: راه های صرفه جویی در مصرف انرژی در ساختمان
انواع گواهی‌نامه برچسب انرژی ساختمان
گواهی‌نامه برچسب انرژی ساختمان در دو نوع صادر می‌شود: یکی برای طراحی ساختمان و دیگری برای طراحی و ساخت ساختمان. سازندگان می‌توانند در هر مرحله‌ای از پروژه، نسبت به اخذ این گواهی‌نامه اقدام کنند.
۱. برچسب انرژی برای طراحی ساختمان
اگر سازنده‌ای قصد دریافت گواهی‌نامه برچسب انرژی در مرحله‌ی طراحی ساختمان را داشته باشد، می‌تواند پس از اتمام طراحی و مشخص شدن تمامی اجزای ساختمان (شامل پوسته، تأسیسات مکانیکی و الکتریکی) یا به عبارت دیگر، پس از تکمیل فاز ۲ طراحی، به بازرس انرژی مراجعه کند تا وضعیت مصرف انرژی ساختمان را بررسی و تعیین کند.
همچنین، سازندگان می‌توانند قبل از شروع طراحی، از مشاوران انرژی برای دریافت راهکارهای لازم جهت دستیابی به رده‌های بالاتر انرژی مشورت بگیرند. پس از دریافت توصیه‌های مشاوران، می‌توانند این راهکارها را در طراحی ساختمان اعمال کنند تا به رده‌های انرژی مطلوب دست یابند.
۲. برچسب انرژی برای طراحی و ساخت ساختمان
برای صدور گواهی‌نامه برچسب انرژی در مرحله‌ی طراحی و ساخت، علاوه بر ارائه‌ی اسناد طراحی به بازرس انرژی، نیاز است بازدیدهایی در مراحل مختلف ساخت توسط بازرس انجام شود. در این بازدیدها، بازرس انرژی علاوه بر بررسی‌های چشمی و تطابق ساختمان با طرح اولیه، از تجهیزات تست و اندازه‌گیری برای ارزیابی کیفیت اجرا استفاده می‌کند.
این ارزیابی‌ها شامل بررسی موارد زیر است:
- کیفیت عایق‌کاری حرارتی پوسته‌ی ساختمان
- وضعیت پنجره‌های دوجداره
- تأسیسات گرمایش، سرمایش و تهویه‌ی مطبوع
- سیستم‌های روشنایی
- سیستم‌های کنترل و سایر تجهیزات مؤثر بر مصرف انرژی
با انجام این بررسی‌ها، بازرس انرژی از میزان مصرف انرژی ساختمان اطمینان حاصل می‌کند و گواهی‌نامه برچسب انرژی را صادر می‌نماید. این فرآیند به سازندگان کمک می‌کند تا ساختمان‌هایی با مصرف انرژی بهینه و رده‌های انرژی بالاتر ایجاد کنند.
محاسبه رده برچسب انرژی ساختمان
برای تعیین رده‌ی برچسب انرژی هر ساختمان در اقلیم مورد نظر، ابتدا باید میزان انرژی اولیه‌ی مصرفی آن ساختمان مشخص شود. در مورد ساختمانهای موجود، این مقدار را می‌توان از طریق قبوض انرژی (برق و سوخت) استخراج کرد، اما برای ساختمانهای در حال ساخت، باید میزان مصرف انرژی به‌صورت محاسباتی برآورد گردد.
ساختمانهای ساخته شده (با طول عمر حداقل ۳ سال)
برای محاسبه‌ی میزان مصرف انرژی سالانه‌ی این ساختمان‌ها، از قبوض برق و سوخت آن‌ها در طول ۳ سال استفاده می‌شود. رابطه‌ی زیر برای این محاسبه به کار می‌رود:
در این رابطه:
- Eactual: میزان مصرف انرژی سالانه‌ی ساختمان بر حسب کیلووات‌ساعت بر مترمربع در سال (kWh/m².year).
- QFi: مجموع مصرف انرژی حامل iiام (مانند گاز، گازوئیل و …) که واحد آن در جدول ارزش حرارتی سوخت‌ها مشخص شده است.
- HVi: ارزش حرارتی حامل انرژی iiام که برای هر نوع سوخت در جدول ارزش حرارتی سوخت‌ها تعیین شده است.
- QE: مجموع میزان مصرف برق ساختمان.
- FC: ضریب تبدیل برق به انرژی اولیه. با توجه به راندمان متوسط تولید و توزیع برق در کشور (۲۷٪)، این ضریب معادل ۳.۷ در نظر گرفته می‌شود.
- AF: مساحت زیربنای مفید ساختمان بر حسب مترمربع.
گفتنی است که در یک مقاله مجزا، روش محاسبه مصرف برق را شرح داده تا بتوانید به درستی، محسابه آن را انجام دهید.
مزایای صدور برچسب انرژی ساختمان
صدور برچسب انرژی ساختمان مزایای متعددی دارد که نه تنها به حفظ محیط زیست کمک می‌کند، بلکه تأثیر مستقیمی بر سلامت انسان‌ها و کاهش هزینه‌های انرژی دارد. هر اقدامی که به بهبود کیفیت هوا و کاهش آلاینده‌ها منجر شود، گامی هوشمندانه و ضروری برای آینده‌ی پایدار محسوب می‌شود. در ادامه به برخی از مهم‌ترین فواید صدور برچسب انرژی اشاره می‌کنیم:
۱. کاهش گازهای گلخانه‌ای:
لایه‌ی ازون که زمین را احاطه کرده، برای ادامه‌ی حیات روی کره‌ی زمین ضروری است. گازهای ناشی از سوخت‌های فسیلی تأثیرات مخربی بر این لایه دارند و به مرور زمان آن را تخریب می‌کنند. با کاهش مصرف انرژی و کنترل میزان سوخت‌های مصرفی، می‌توان انتشار این گازها را به حداقل رساند و از آسیب‌های جبران‌ناپذیر به محیط زیست جلوگیری کرد.
۲. کاهش هزینه‌های انرژی:
مصرف کمتر انرژی به معنای پرداخت هزینه‌های پایین‌تر برای قبوض است. هر چه ساختمان‌ها بهینه‌تر طراحی و ساخته شوند، هزینه‌های انرژی کاهش می‌یابد. این کاهش مصرف نه تنها برای ساکنان ساختمان‌ها مفید است، بلکه به صورت زنجیره‌ای در سطح جهانی تأثیرگذار بوده و چرخه‌ای سالم و پایدار ایجاد می‌کند.
۳. حفظ محیط زیست و سلامت انسان‌ها:
صدور برچسب انرژی ساختمان گامی مهم در جهت کاهش آلاینده‌ها و بهبود کیفیت هواست. شرکت‌هایی مانند سنجش امیرکبیر با ارائه‌ی خدمات مرتبط، به کاهش مصرف انرژی و آلاینده‌ها کمک می‌کنند و نقش مؤثری در حفظ طبیعت و سلامت جامعه ایفا می‌نمایند.
چه ساختمان‌هایی باید برای دریافت گواهی‌نامه برچسب انرژی اقدام کنند؟
تعیین برچسب انرژی ساختمان بر اساس پارامترهای مختلفی مانند نوع کاربری، مصالح به‌کار رفته و میزان مصرف انرژی انجام می‌شود. امروزه، ساختمان‌هایی که قوانین مربوط به کاهش انرژی و استفاده از مصالح سازگار با محیط زیست را رعایت می‌کنند، می‌توانند برای دریافت این گواهی‌نامه اقدام نمایند. به‌طور کلی، تمامی ساختمان‌ها اعم از مسکونی، تجاری، اداری و کارگاهی باید نسبت به اخذ برچسب انرژی اقدام کنند. در ادامه به برخی از این ساختمان‌ها اشاره می‌شود:
۱. ساختمانهای اداری:
ساختمانهای اداری، به‌ویژه ساختمانهای دولتی، به دلیل مصرف بالای انرژی، از جمله مهم‌ترین ساختمان‌هایی هستند که باید برای دریافت برچسب انرژی اقدام کنند. این ساختمان‌ها با بهینه‌سازی مصرف انرژی، می‌توانند نقش مهمی در کاهش آلاینده‌ها ایفا نمایند.
۲. ساختمانهای مسکونی و خصوصی:
ساختمانهای مسکونی، به‌ویژه ساختمانهای بزرگ با متراژ بیش از هزار متر مربع، مصرف انرژی بالاتری دارند. با این حال، حتی ساختمانهای کوچک‌تر نیز می‌توانند با دریافت برچسب انرژی، به کاهش هزینه‌های خانوار و حفظ محیط زیست کمک کنند. هر چه متراژ ساختمان بیشتر باشد، مصرف انرژی نیز به‌طور طبیعی افزایش می‌یابد، اما با رعایت اصول بهینه‌سازی، می‌توان این مصرف را کنترل کرد.
در نهایت، دریافت برچسب انرژی نه تنها به کاهش هزینه‌ها و حفظ محیط زیست کمک می‌کند، بلکه گامی مهم در جهت ایجاد ساختمانهای پایدار و سازگار با طبیعت است.
سوالات متداول در مورد برچسب انرژی در ساختمان
چرا دریافت برچسب انرژی برای ساختمان‌ها مهم است؟
دریافت برچسب انرژی به کاهش مصرف انرژی، کاهش هزینه‌های قبوض، حفظ محیط زیست و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند. همچنین، این برچسب نشان‌دهنده‌ی کیفیت ساخت و بهینه‌سازی انرژی در ساختمان است.
مراحل دریافت برچسب انرژی ساختمان چیست؟
برای دریافت برچسب انرژی، ابتدا باید طراحی ساختمان مطابق با استانداردهای بهینه‌سازی انرژی انجام شود. سپس، بازرس انرژی ساختمان را بررسی کرده و در صورت تطابق با معیارها، گواهی‌نامه صادر می‌کند.
استفاده از برچسب انرژی روی وسایل برقی چه مزایایی برای مصرف‌کنندگان این وسایل دارد؟
برچسب انرژی روی وسایل برقی به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا محصولاتی با بازدهی انرژی بالاتر را انتخاب کنند. این کار نه تنها هزینه‌های مصرف انرژی را کاهش می‌دهد، بلکه به حفظ محیط زیست نیز کمک می‌کند. همچنین، وسایل با رده‌ی انرژی بالاتر (مانند A یا A+) معمولاً طول عمر بیشتری دارند و عملکرد بهتری ارائه می‌دهند.
آیا دریافت برچسب انرژی برای ساختمانهای قدیمی نیز امکان‌پذیر است؟
بله، ساختمانهای قدیمی نیز می‌توانند با انجام اصلاحات و بهینه‌سازی در سیستم‌های گرمایش، سرمایش، عایق‌کاری و روشنایی، برای دریافت برچسب انرژی اقدام کنند.
هزینه‌ی دریافت برچسب انرژی ساختمان چقدر است؟
هزینه‌ی دریافت برچسب انرژی بستگی به عوامل مختلفی مانند اندازه‌ی ساختمان، نوع کاربری و میزان بهینه‌سازی انجام‌شده دارد. با این حال، این هزینه‌ها معمولاً در بلندمدت با کاهش مصرف انرژی جبران می‌شوند.
آیا برچسب انرژی بر ارزش ملک تأثیر دارد؟
بله، ساختمان‌هایی که دارای برچسب انرژی با رده‌های بالاتر (مانند A یا B) هستند، معمولاً ارزش ملک بالاتری دارند، زیرا هزینه‌های انرژی کمتری برای ساکنان به همراه دارند و از نظر زیست‌محیطی نیز سازگارتر هستند.
آیا برچسب انرژی برای ساختمانهای در حال ساخت اجباری است؟
در حال حاضر، دریافت برچسب انرژی برای ساختمانهای در حال ساخت اختیاری است، اما به عنوان یک عامل تشویقی برای رعایت استانداردهای بهینه‌سازی انرژی در نظر گرفته می‌شود.
چگونه می‌توان به رده‌های بالاتر انرژی دست یافت؟
برای دستیابی به رده‌های بالاتر انرژی، باید از مصالح ساختمانی با کیفیت، سیستم‌های گرمایش و سرمایش بهینه، پنجره‌های دوجداره و عایق‌کاری مناسب استفاده کرد. همچنین، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند پنل‌های خورشیدی نیز می‌تواند به بهبود رده‌ی انرژی کمک کند.
در آخر، برچسب انرژی در ساختمان، تنها یک ابزار برای سنجش مصرف انرژی نیست، بلکه نشان‌دهنده‌ی تعهد ما به آینده‌ای پایدار و سالم است. این برچسب به ما کمک می‌کند تا ساختمان‌هایی بسازیم که نه تنها زیبا و راحت باشند، بلکه با محیط زیست نیز سازگار باشند. با انتخاب رده‌های انرژی بالاتر، نه تنها هزینه‌های خود را کاهش می‌دهیم، بلکه گامی بلند در جهت بهبود کیفیت هوا و کاهش آلاینده‌ها برمی‌داریم. هر ساختمان با برچسب انرژی، نشان‌دهنده‌ی احترام ما به زمین و آینده‌ی نسل‌های بعد است. بیایید با هم ساختمان‌هایی بسازیم که نه تنها نیازهای امروز ما را برآورده کنند، بلکه میراثی ارزشمند برای آیندگان باشند.
